صفحه محصول - مبانی نظری و پیشینه تحقیق بازده سهام

مبانی نظری و پیشینه تحقیق بازده سهام (docx) 32 صفحه

دسته بندی : تحقیق

نوع فایل : Word (.docx) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )

تعداد صفحات: 32 صفحه

قسمتی از متن Word (.docx) :

دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت دانشکده مدیریت و حسابداری گروه آموزشی حسابداری پایان نامه تحصیلی جهت اخذ درجه کارشناسی ارشد رشته :حسابداری عنوان رابطه بین ریسک نقدشوندگی و بازده غیرعادی سهام شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادارتهران استاد راهنما جناب آقای دکتر مهدی مشکی میاوقی نگارش مریم فنون حسنی شالکوهی تابستان 1393 سپاسگزاری: سپاس ايزد منان را كه توفيق فراگيري علم را برمن عطا فرمود و مرا در مشكلات و سختي‌ها ياري نمود، تا اين رساله را با موفقيت به پايان برسانم. در طول دوران تحصيلي و تهيه اين پايان نامه از راهنمايي ها و مساعدت‌‌هاي اساتيد و سروران عزيزي بهره ‌برده‌ام كه در اينجا لازم است از همه ايشان مراتب سپاس قلبي و تشكر خالصانه خود را داشته باشــــم. از استادان ارجمند و مهربانم جناب آقای دکتر مهدی مشکی میاوقی استاد راهنما، دکتر غلامرضا محفوظی و دکتر بهنام گیلانی نیا اساتید داور، صمیمانه تشکر می نمایم و برایشان توفیقات روز افزون در خدمات علمی و فرهنگی و آموزشی آرزو می کنم . هم چنین تشکر ویژه ای از مدیریت پژوهش دانشکده جناب آقای دکتر شعبانی دارم و از خداوند متعال موفقیت های بزرگتر در زندگی را برایشان آرزومندم. تقدیم به : -4273554572000 کسانی که داشته های خود را مدیون آنها هستم . پدر و مادرم که درمسیر پرپیچ وخم زندگی، مشعل امید را در شب های زندگیم به ارمغان آوردند و یاری سبزشان همواره و بی منت، امید بخش و درتمام زندگی حامی و پشتیبانم بوده است . -25082543053000باشد که توانسته باشم قطره ای از دریای بی کران محبتهایشان را سپاس گفته باشم. فهرست مطالب 1-9 تعريف مفاهيم و واژگان عملياتي7 1-10 ساختار کلی تحقیق 9 فصل دوم: ادبیات موضوع و پیشینه تحقیق 2-10 بازده سهام33 2-11 بازده تحقق یافته در مقابل بازده مورد انتظار 34 2-11-1 بازده تحقق يافته34 2-11-2 بازده مورد انتظار34 2-12 اجزاي بازده34 2-12-1 سود دريافتي34 2-12-2 سود (زيان) سرمايه35 2-13 بازده غیرعادی سهام36 2-19 پیشینه تحقیق45 2-19-1 تحقیقات خارجی45 2-19-2 تحقیقات داخلی48 2-20 خلاصه فصل 50 منابع: منابع فارسی منابع لاتین چکیده در تحقیق حاضر به بررسی رابطه بین ریسک نقدشوندگی و بازده غیرعادی سهام شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران پرداخته شده است. نمونه آماری پژوهش شامل 130 شرکت در طی دوره زمانی 1385 لغایت 1390 بوده است. در این تحقیق برای مطالعه اثر سه شاخص نقدشوندگی آمیوست، آمیهود و نسبت گردش معاملات بر بازده غیرعادی از طریق روش داده های تلفیقی ایستا استفاده شده است. یافته های پژوهش حاکی از وجود یک رابطه مثبت خطی و معنادار بین دو عامل ریسک نقدشوندگی و بازده غیرعادی سهام بوده است. از سوی دیگر نتایج مربوط به آزمون نقدشوندگی با شاخص آمیوست نشان دهنده وجود یک رابطه ی معکوس و معنادار با بازده غیرعادی سهام می باشد. در ادامه نتایج آزمون نقدشوندگی با شاخص آمیهود حاکی از وجود رابطه ای مستقیم و معنادار با بازده غیرعادی سهام می باشد. و با توجه به نتایج آزمون نقدشوندگی با شاخص نسبت گردش به رابطه معناداری با بازده غیرعادی سهام یافت نشد. واژه های کلیدی: ریسک نقدشوندگی، نقدشوندگی سهام، بازده غیرعادی 1-9 تعريف مفاهيم و واژگان عملياتي نقدشوندگی بازار: عبارت است از قابلیت تبدیل به نقد شدن آسان، سریع و کم هزینه یک قلم دارایی مالی از طریق خرید و فروش بدون اینکه منجر به تغییر معنی دار قیمت آن در بازار شود. (آمیهود، 2006) معیار عدم نقدشوندگی آمیهود(Amihud): یکی از کاملترین و متداولترین شاخصهای نقدشوندگی ،مدل آمیهود است که از تقسیم قدرمطلق بازده سهام حجم معاملات تعریف میشود. به طور کلی، معیار عدم نقدشوندگی آمیهود از رابطه زیر به دست می آید: (آمیهود، 2002) Amihudit = سهام بازده قدرمطلق معاملات حجم معیار نقدشوندگی آمیوست(Amivest): این معیار ارزش معاملات یک سهم را به ازای تغییر قیمت ایجاد شده در یک بازده زمانی محاسبه می کند و از تقسیم ارزش معاملات بر قدر مطلق بازده سهام به دست می آید. این معیار برای هر سال به طریق زیر محاسبه شده است: Amivestit = معاملات ارزش سهام بازده قدرمطلق نسبت گردش معاملات(Turnover): نسبت گردش معاملات سهام یک شرکت معین عبارت است از نسبت ارزش معاملات به ارزش بازار کل سهام آن شرکت یا به عبارت دیگر معادل نسبت سهام معامله شده به تعداد کل سهام منتشره ودر دست سهامداران است. این معیار به شرح زیر محاسبه شده است: (چای و همکاران، 2010) Tourit = شده معامله تعدادسهام منتشره سهام تعداد ریسک نقدشوندگی: از تقسیم میانگین سهام شناور بر تعداد سهام شناور قابل محاسبه است. سهام شناور هر شرکت با استفاده از درصد سهام شناور منتشر شده توسط بورس اوراق بهادار و ضرب آنها در آخرین تعداد سهام، محاسبه می شود. (Zhang, F., Tian, Y. & Wirjanto, T, 2007) از طرفی سهامی با نقدشوندگی بیشتر ممکن است دارای ریسک نقدشوندگی کمتری باشد. بازده غیرعادی سهام: در واقع بخشی از بازده سهام که فراتر و بیشتر از بازده‌ایی است که توسط نوسانات بازار پیش‌بینی شده است، به بیانی دیگر بازده غیر عادی سهام عبارت است از تفاضل بازده بازار از بازده سهام شرکت. (ايزدي نيا،1382، 116) 1-10 ساختار کلی تحقیق درون مایه این تحقیق طبق روال معمول طرح های پژوهشی، در پنج فصل طرح ریزی شده است. فصل اول به بیان کلیات اختصاص یافته ودرآن، پس از مقدمه به بیان مسئله، ضرورت تحقیق ،اهداف تحقیق، فرضیه های تحقیق، جامعه آماري و نحوه گردآوري اطلاعات، روش تحقیق ،استفاده کنندگان از تحقیق، تعريف مفاهيم و واژگان عملياتي به اختصار اشاره شده است. فصل دوم مروری بر مبانی نظری و پیشینه تحقیق داشته و محتوای آن در چند بخش ارائه شده است. فصل سوم ابعاد مختلف روش تحقیق را کاملاً مورد بررسی قرار داده است. فصل چهارم تجزیه و تحلیل داده ها و یافته های تحقیق را شامل می شود ودر فصل پنجم هم به بیان نتیجه گیری و پیشنهادها پرداخته شده است. فصل دوم ادبیات موضوع و پیشینه تحقیق 2-10 بازده سهام نخستین گام در سنجش عملکرد یک واحد تجاری، محاسبه بازدهی به دست آمده با توجه به اهداف از قبل تعیین شده برای آن می باشد و از آنجا که افزایش ثروت سهامداران به عنوان هدف اصلی واحد تجاری باید به گونه ای عمل کند که با کسب بازده مناسب ثروت سهامداران را افزایش دهد. بازده در فرایند سرمایه گذاری نیروی محرکی است که ایجاد انگیزه می کند و پاداشی برای سرمایه گذاران محسوب می شود. بازده ناشی از سرمایه گذاری برای سرمایه گذاران حائز اهمیت است، برای اینکه تمامی بازی سرمایه گذاری به منظور کسب بازده صورت می گیرد. یک ارزیابی از بازده، تنها راه منطقی(قبل از ارزیابی ریسک) است که سرمایه گذاران می توانند برای مقایسه سرمایه گذاری های جایگزین و متفاوت از هم انجام دهند. برای درک بهتر عملکرد سرمایه گذاری، اندازه گیری بازده واقعی (مربوط به گذشته) لازم است. مخصوصاً اینکه بررسی بازده مربوط به گذشته در تخمین و پیش بینی بازده های آتی نقش زیادی دارد. طبق تعریف «بازده سهام» عبارت است از کلیه عواید و منافعی است که در طول یک دوره عاید سهامداران می شود. (جونز،1391) درارتباط با مفهوم بازده، ماركويتز معتقد است كه امكان دارد تعريف بازده از يك سرمايهگذاري به سرمايهگذاري ديگر متفاوت باشد ولي در هر صورت سرمايهگذاران ترجيح ميدهند بيشترين آن عايدشان شود تا كمترين آن. در همين ارتباط فرانسيس نيز عقيده دارد سرمايهگذاري را اگر نوعي از واگذاري پول تلقي كنيم كه انتظار ميرود پول اضافي از آن عايد شود، در اين صورت هر سرمايهگذاري، درجهاي از ريسك را در برخواهد داشت كه مستلزم از دست دادن آن پول در زمان حال براي بدست آوردن بازده آتي است (مرادزاده فرد، 1383، 25). برخي ديگر از تعاريف كه در مورد بازده سرمايهگذاري بيان شده است به شرح زير است: بازده يك قلم دارايي مالي را در مدت يك سال ميتوان به اين صورت تفسير كرد، نرخ تنزيلي كه اگر جريانات نقدي آينده با آن محاسبه شود، ارزش فعلي بدست آمده با قيمت دارايي برابر ميشود (پارساییان ، 1380، 215). بازده یک سرمايهگذاري عبارتست ازجريانات نقدي قابل تحققي كه توسط صاحبان آن سرمايهگذاري در طول يك دوره زماني معين تحصيل ميشود. بازده به صورت درصدي از ارزش سرمايه گذاري انجام شده در آغاز دوره بيان ميشود (نوروش، 1385، 32). بازده سهام نشانگر تغیرات ارزش بازار سهام بنگاه به علاوه عایدی سهم آن تقسیم بر ارزش بازار اول دوره آن می باشد ( نمازی و حشمتی، 1386، 149). 2-11 بازده تحقق يافته در مقابل بازده مورد انتظار تعيين تفاوت ميان بازده تحقق يافته و بازده مورد انتظار از اهميت بالايي برخوردار است براي اين كه اين دو بحث در مسائل و مباحث سرمايهگذاري به طور وسيعي مورد استفاده قرار ميگيرد. 2-11-1 بازده تحقق يافته بازدهاي است كه واقع شده و كسب شده است. در واقع بازده تحقق يافته بازدهاي است كه به وقوع پيوسته و واقع شده و محقق شده است. 2-11-2 بازده مورد انتظار عبارت است بازده تخميني يك دارايي كه سرمايهگذاران انتظار دارند در يك دوره آينده بدست آورند. بازده مورد انتظار با عدم اطمينان همراه است و احتمال دارد برآورده شود و يا اين كه برآورده نشود. سرمايه گذاران براي كسب بازده مورد انتظار بايستي يك نوع دارايی را خريداري نمايند و توجه داشته باشند كه اين بازده ممكن است تحقق نيابد. سرمايهگذاري بر روي اوراق بهادار ريسك دار و بلند مدت ميتواند باعث برآورده شدن بازده مورد انتظار سرمايهگذاران شود، در حالي كه اين امر در كوتاه مدت كمتر اتفاق ميافتد. 2-12 اجزاي بازده بازده معمولاً از دو بخش تشكل ميشود: 2-12-1 سود دريافتي مهمترين جزء بازده سودي است كه به صورت جريانهاي نقد دورهاي سرمايهگذاري بوده و ميتواند به صورت بهره يا سود تقسيمي باشد. ويژگي متمايز اين دريافتها اين است كه منتشر كننده پرداختهايي را به صورت نقدي به دارند دارايي پرداخت ميكند. اين جريانهاي نقدي با قيمت اوراق بهادار نيز مرتبط است. 2-12-2 سود (زيان) سرمايه دومين جزء مهم بازده، سود (زيان) سرمايه است كه مخصوص سهام عادي است ولي در مورد اوراق قرضه بلند مدت و ساير اوراق بهادار با در آمد ثابت نيز مصداق دارد. به اين جزء كه ناشي از افزايش (كاهش) قيمت دارايي است سود (زيان) سرمايه ميگويند. اين سود (زيان) سرمايه ناشي از اختلاف بين قيمت خريد و قيمت زماني است كه دارنده اوراق قصد فروش آنها را دارد. اين اختلاف ميتواند سود يا زيان باشد. مجموع اين دو جزء، بازده كل اوراق بهادار را تشكيل ميدهد كه براي هر اوراق بهاداري به صورت زير است: افزايش قيمت+ يا سود دريافتي = بازده كل اوراق بهادار TR كاهش قيمت - رابطه بالا عبارت مفهومي بازده كل براي هر اوراق بهاداري است. رابطه بالا را ميتوان اين گونه بيان كرد، نرخ بازده كل اوراق بهادار شامل مجموع دو جزء سود دريافتي و تغييرات قيمت است. توجه داشته باشيد كه هر يك از اين دو جزء ميتواند صفر باشد و يا تغييرات قيمت ميتواند منفي باشد. سود دريافتي نميتواند منفي باشد. بازده کل معیار مناسبی از بازده کل سهام عادی است و از طریق فرمول زیر محاسبه می گردد. که در آن: Dt : سود تقسیمی در طول دوره t (یک سال، یک ماه، فصل)، P : تغییرات قیمت در طول دوره مشخص، pb : قیمت خرید یا قیمت خرید اولیه. بازده مورد انتظار با عدم اطمینان همراه است و احتمال دارد برآورده شود یا این که برآورده نشود. برای محاسبه بازده مورد انتظار یک اوراق بهادار، سرمایه گذار نیاز دارد بازده های محتمل اوراق بهادار، به اضافه احتمال وقوع هر یک از بازده های ممکن را برآورد کند. مجموع این احتمالات برابر است. با توجه به توزیع احتمالات بازده های بالقوه برای هر اوراق بهادار i بازده مورد انتظار E(Ri) را می توان به عنوان ارزش مورد انتظار توزیع احتمالات محاسبه نمود. که در آن: E(Ri) : بازده مورد انتظار هر اوراق بهادار مانند i P(Xi) : احتمال وقوع هر یک از نرخ های بازده بالقوه Pi : بازده های بالقوه برای اوراق بهادار n : تعداد بازده های بالقوه برای هر یک از اوراق بهادار (جونز، 1384، ص141) . سرمایه گذاری در بیش از یک نوع سهم (یک نوع دارایی مالی یا ورقه بهادار)، سبد سهام یا مجموعه سرمایه گذاری نام دارد. سرمایه گذاری در دارایی های مالی مختلف به منظور کاهش ریسک انجام می‌گیرد. در این صورت ریسک و بازده یک مجموعه، مساوی مجموع ریسک و بازده دارایی های منفرد تشکیل دهنده آن نیست. بازده مورد انتظار مجموعه سرمایه گذاری به صورتی ساده میانگین موزون بازده تک تک دارایی های آن مجموعه می باشد. وزن هایی که برای میانگین مورد استفاده قرار می گیرد، نسبت هایی از وجوه قابل سرمایه گذاری است که در هر یک از اوراق بهادار سرمایه گذاری شده اند. وزن های ترکیب شده سبد سهام عبارت است از مجموع صد در صد کل وجوه قابل سرمایه گذاری. بازده مورد انتظار به صورت زیر محاسبه می شود: که در آن: E(RP) : بازده مورد انتظار سبد سهام Wi: سهم وجوه قابل سرمایه گذاری مربوط به اوراق بهادارi E(Ri) : بازده مورد انتظار اوراق بهادارi توجه داشته باشید که علامتi دلالت بر یک اوراق بهادار خاص دارد و علامت p دلالت بر یک پرتفلیو دارد (همان منبع،232)1. 2-13 بازده غیرعادی سهام محاسبه بازده غيرعادي سهام به سه روش قابل انجام است (خطيبي، 1386، 48). روش اول ـ استفاده از مدل بازار مدل بازار رابطه ميان نرخ بازده يك دارايي (R it) و نرخ بازده مجموع داراييها در بازار (R mt) را به صورت آماري توصيف ميكند و به صورت زير نوشته ميشود: Rit = a + Bi Rmt + eit Rit = Pit – p it -1 + Dit Pit -1 Rmt = It –It -1 It-1 كه: Rm,t : نرخ بازده بازار سهام It : عدد شاخص قيمت بازار سهام در زمان t است. Pi,t : قيمت سهام شركت i در زمان t است. Di,t : مربوط به سهام جايزه است و به صورت زير محاسبه ميگردد: p i,t × درصد سهام جايزه = D i,t و Di,t مربوط به حق تقدم به صورت زير محاسبه ميگردد: (قيمت اسمي × درصد حق تقدم) – P i,t × درصد حق تقدم = D i,t منظور از p i,t قيمت معامله شده سهم پس از مجمع است. براي محاسبه بازده غير عادي سهام ابتدا بازده مورد انتظار سهم (Ri,t ) با استفاده از مدل بازار برآورد و سپس بازده مورد انتظار با بازده واقعي مقايسه ميگردد تا بازده غير عادي بدست آيد: R i,t – r i,t = e i,t كه : e i,t : بازده غير عادي سهام i در زمان t i,t r : بازده واقعي سهم iدر زمان t Ri,t : بازده مورد انتظار سهم I در زمان t كه بر اساس برآورده مدل بازار بدست ميآيد. در صورتي كه عامل خاص شركت (غير از عوامل بازار) موجب بازدهي سهم آن شركت گردد و ei,t داراي مقدار غير صفر باشد، نشانه وجود بازده غير عادي است كه خاص آن شركت ميباشد، a و β پارامترهاي مدل بوده كه از يك سهم به سهم ديگر متفاوت است. βi R m,t + a = R i,t بازده ماهانه شركت براي مدت 36 ماه با بازده ماهانه بازار سهام براي مدت 36 ماه محاسبه و مدل رگرسيون فوق برآورد ميگردد تا پارامترهاي مدل بازار يعني (a و β) بدست آيد. استفاده از دادههاي 36 ماه در مدل رگرسيون فوق برآوردهاي نسبتاً قابل اتكايي از (a و β) بدست خواهد داد. براي دادههاي بيشتر مثلاً 48 يا 60 ماه دسترسي به قيمت سهام به طور متوالي با محدوديت روبروست. روش دوم: ما به التفاوت بازده واقعي سهم با بازده بازار استفاده از مدل بازار براي محاسبه بازده غير عادي سهام با محدوديتهايي مواجه است. از جمله R2 ناشي از رگرسيون R i,t و R m,t براي برآورد پارامترهاي مدل بازار يعني (a و B) در ايران بسيار ناچيز است و قابليت اتكا نتايج حاصل از برآورده مدل بازار با ابهام روبروست. از اين رو به جاي بازده مورد انتظار سهام بر اساس مدل بازار از بازده مورد انتظار كه بر اساس مدل بازار كه از بازده واقعي بازار استفاده شده است. كه: (10 ـ 2 ) R m,t = R i,t R m,t = بازده واقعي بازار R i,t = بازده مورد انتظار سهم i روش سوم: بازده غير عادي با استفاده از مدل (CAPM) براي محاسبه بازده غير عادي كه از مدل قيمت گذاري داراييهاي سرمايهاي بدست آمده به شرح زير است: (11 ـ 2) E(r) i,t – r i,t = R i,t كه : Ri,t : بازده غير عادي سهم i در زمان t است. r i,t : بازده واقعي سهم i در زمان t است. E(r) i,t : بازده مورد انتظار سهم i در زمان t است. هر يكي از متغيرهاي بازده غير عادي كه از مدل قيمتگذاري داراييهاي سرمايهاي بدست آمده به شرح زير است. كه : P1 : قيمت سهام در پايان دوره مالي p. : قيمت سهام در ابتداي دوره مالي div : سود سهام به دست آمده دوره قبل و E (r) i,t به صورت مقابل محاسبه ميگردد: E(r)i ,t = r f + β i (r m – r f) كه : E(r) i,t : بازده مورد انتظار سهم i در زمان t است. rf : بازده بدون ريسك است. β i : ريسك سيستماتيك سهم i است. rm : بازدهي بازار rf : صرف ريسك است. 2-19 پیشینه تحقیق ریسک و نقدشوندگی سهام یکی از موضوعاتی است که در چند دهه گذشته همواره مورد توجه خاص محققان حسابداری بوده است، به نحوی که تا کنون تحقیقات متعددی برای آزمون توانایی ریسک نقدشوندگی جهت پیش بینی بازده غیرعادی سهام شرکتها انجام و مدل های متفاوتی نیز برای پیش بینی بازده غیرعادی سهام ارائه شده است. با این حال در مورد اینکه کدام یک از مدل ها برای پیش بینی بازده غیرعادی سهام مفیدتر است نظرات متفاوتی وجود دارد، در ادامه به چکیده برخی از مهمترین تحقیقات خارجی و داخلی اشاره می شود : 2-19-1 تحقیقات خارجی فاما و فرنچ (1993)، معتقدند كه اندازه شركت به عنوان شاخص نقدشوندگي اثر منفي و معناداري بر بازده شركت ها دارد. آنها اعلام نمودند كه شركت هايي كه نسبت ارزش دفتري به ارزش بازار آنها بالا (پايين) است، به طوركلي خيلي ضعيف (قوي) هستند . بنابراين، سرمايه گذاران نيازمند صرف بازده براي جبران ريسك اضافي متحمل شده از طريق نگهداري سهام شركت هايي با نسبت ارزش دفتري سهام به ارزش بازار افتادگي كاهش يابد، سهام موردنظر داراي ريسك بيشتري خواهد بود، زيرا تغييرات بازده افزايش مي يابد. داتار نايك و رادكليف ( 1998) ، نسبت گردش را كه آميهود و مندلسون در 1986 پيشنهاد نموده اند، به عنوان شاخصي براي نقدشوندگي استفاده كرده اند. آن ها دريافتند، نقدشوندگي نقش معنا داري توضيح تغييرات مقطعي بازده سهام دارد. آن ها از عوامل كنترلي مانند اندازه شركت، نسبت ارزش دفتري به ارزش بازار و بازده بازار استفاده كرده اند يانگ و جِنگ وِنگ ( 2001 )، به مطالعة رابطة بين مديريت نقدشوندگی با نتايج عملكرد و بين مديريت نقدشوندگی با ارزش شركت بر روي شركت هاي ژاپني و تايواني پرداخته اند، به طور كلي مديريت نقدشوندگی شديد باعث افزايش نتايج عملكرد و ارزش شركت بالايي در كشورها مي‌شود عليرغم تفاوت هاي موجود در خصوصيات ساختاري شركتها و يا اينكه در سيستم مالي آنها باشد . علاوه بر آن نتايج آماري نشان داد مديريت نقدشوندگی براي مجموع شركتهاي ژاپني و تايواني كه بر اساس نوع صنعت تقسيم بندي شده اند ، كمترين مقدار نقدشوندگی در صنعت غذايي و بيشترين مقدار نقدشوندگی در صنعت خدمات است. چورديا (2001)، معتقد است كه يكي از فرضيه هاي منطقي اين است كه ريسك به تغييرات نقدشوندگي مربوط است و سطح نقدشوندگي بر بازده دارايي مؤثر است . در اين پژوهش رابطه بين بازده مورد انتظار سهام و نوسانات فعالي ت هاي معاملاتي به عنوان شاخصي براي نقدشوندگي مورد بررسي قرار گرفته است. همچنين رابطه بين بازده سهام و نوسانات حجم معاملات و با كنترل عواملي از قبيل اندازه و نسبت دفتري به بازار مورد بررسي قرار گرفت. نتايج اين پژوهش نشان مي دهد كه يك رابطه منفي بين بازده سهام و نوسانات حجم معاملات وجود دارد. كالوك چان و همكارانش(2002) ،در پژوهشي با عنوان « سهام شناور و نقدشوندگي بازار » که در بورس هنگ كنگ انجام دادند، به بررسي رابطه سهام شناور و نقدشوندگي بازار پس از دخالت دولت در بازار سهام هنگ كنگ پرداختند و به اين نتيجه ،رسيدند كه دخالت دولت در بازار سهام هنگ كنگ باعث كاهش سهام شناور و در نتيجه، كاهش حجم معاملات سهام خرد و افزايش نقدشوندگي راكد در بازار مي شود. آميهود(2002)، اعلام نمود كه عدم نقدشوندگي مورد انتظار بازار داراي رابطه مثبت با مازاد بازده پيش بيني شده سهام است. او در پژوهش خود ادعا نموده است كه بخشي از مازاد بازده مورد انتظار را مي توان به وسيله ي صرف عدم نقدشوندگي بيان نمود. معيار عدم نقدشوندگي دراين پژوهش نسبت قدر مطلق بازده سهام به حجم معاملات بر حسب دلار است. همچنين او ادعا نموده است كه عدم نقدشوندگي تأثير بيشتري بر صرف سهام شركت هاي كوچك دارد. چان و فاف( 2003)، تأثير نقدشوندگي دارايي ها را در بازار استراليا با استفاده از معيار نرخ گردش سهام در قيمت گذاري دارايي ها به صورت مقطعي مورد استفاده قرار داده اند . آن ها در اين پژوهش از داده هاي ماهانه و عوامل كنترلي نظير نسبت ارزش دفتري به بازار و اندازه شركت و مازاد بازده بازار استفاده كرده اند. با استفاده از چارچوب رگرسيون مقطعي به بررسي تأثير نقدشوندگي( با معیار نرخ گردش سهام) در قیمت گذاری دارایی ها در بازار استرالیا با استفاده از داده های ماهانه و عوامل کنترلی همچون نسبت ارزش دفتری به ارزش بازار و اندازه و مازاد بازده بازار پرداخته اند. بيكرواستين ( 2003)، مدلي براي توضيح افزايش نقدشوندگي هنگام كاهش شكاف قيمت پيشنهادي خريد و فروش و يا كاهش تأثير قيمت بر مبادلات و يا افزايش نرخ گردش ارايه دادند، نتايج بيانگر آن است كه معيار نقدشوندگي آن ها با بازده سهام همبستگي مثبت بالايي دارد. مارشال و يوانگ ( 2003 )، رابطه بين نقدشوندگي و بازده سهام را مورد بررسي قرار داده اند . معيارهاي نقدشوندگي مورد استفاده در اين پژوهش شكاف قيمت پيشنهادي خريد و فروش و نرخ گردش است . در مدل مورد استفاده اين پژوهش از عوامل بازده بازار و اندازه نيز استفاده شده است كه در نهايت به تأثير منفي عامل اندازه نيز دست يافته اند. عمري، زياني و لوكيل ( 2004 )، به بررسي تأثير عوامل نقدشوندگي بر بازده سهام در بازار تونس از طريق رگرسيون مقطعي و با استفاده ازداده هاي ماهانه در طول سال هاي 1998 تا 2003 پرداخته اند. آن ها اعلام نمودند كه رابطه بين نقدشوندگي و بازده سهام منفي است. آچاريا و پدرسن( 2005 )، يك مدل قيمت گذاري دارايي هاي سرمايه اي را ارايه كرده اند كه در آن ارتباط بين بازده مورد انتظار بازار و نقدشوندگي مورد انتظار يك سهم بررسي شده است . آن ها معتقدند كه تأثير همزمان نقدشوندگي بر بازده سهم در كوتاه مدت اندك و تأثير آن در بلندمدت بيشتر است. داموداران(2005)، معتقد است، اين تفكر كه برخي دارايي ها غير نقدشونده و برخي ديگر نقدشونده هستند، صحيح نيست، بلكه نقدشوندگي به صورت يك پيوستار است كه برخي دارايي ها نقدشوندگي بيشتري نسبت به برخي ديگر دارند. مارشال (2006)، به معيارهاي نقدشوندگي كه بر اساس مبادلات شكل گرفته اند ، مانند نرخ گردش و قيمت پيشنهادي خريد و قيمت پيشنهادي فروش توجه كرده و متوجه تعارض بين معيارهاي سنتي نقدشوندگي و معيارهاي جديد نقدشوندگي شده است . او با جمع بندي پژوهش هاي پيشين به ارايه معيار جديدي براي نقد شوندگي پرداخت و آن را مقدار وزنی سفارش نامید. دوسكار(2006)، مدلي براي بررسي رفتار نقدشوندگي و نوسان پذيري قيمت سهام ارايه مي كند. در اين مدل سرمايه گذاران تغييرات اخير قيمت را پيش بيني مي كنند. او معتقد است هنگامي كه نوسانات بالا باشد، صرف ريسك بالاست و هنگامي كه بازده جاري دارايي ها پايين باشد ، نرخ بازده داراييها ي بدون ريسك نيز پايين خواهد بود و بازار نقدشونده نخواهد بود. از طرف ديگر، عدم نقدشوندگي تقويت كننده شوك عرضه است. ليو ( 2006 )، با استفاده از يك معيار جديد براي و مدل سه عاملي فاما و CAPM نقدشوندگي نشان مي دهد كه صرف نقدشوندگي در مدل فرنچ منبع مهمي از ريسك به شمار مي رود فوجیموتو و واتاناب (2006)، به بررسی رابطه میان عدم نقدشوندگی و نوسانهای بازده سهام پرداختند. معیارهای نقدشوندگی مورد استفاده در پژوهش آنها گردش سهام و اختلاف قیمت پیشنهادی خرید و فروش نسبی سهام بود. آنها دریافتند که هر چه عدم نقدشوندگی سهام بیشتر باشد، نوسان های بازده سهام نیز بیشتر خواهد بود. مارسلو و كوييروس ( 2006 ) ، عامل ريسك عدم - نقدشوندگي در بازار سهام اسپانيا را در فاصله 1994 - 2004 بررسي نموده اند. آنها در اين تحقيق از عوامل كنترلي اندازه و نسبت ارزش دفتري به ارزش بازار به عنوان معيار عدم نقدشوندگي كه توسط آميهود (2002 ) پيشنهاد شده است، استفاده نموده اند. نتيجه اين تحقيق نشان مي دهد كه عامل عدم نقدشوندگي به عنوان يكي از اجزاي كليدي قيمت گذاري دارايي ها بايد مورد توجه قرار گيرد. 2-19-2 تحقیقات داخلی فرهاد برخی (1378) ، به بررسي وضعيت نقدشوندگی در شركت هاي صنايع نساجي با جامعه آماري 23 شركت نساجي بين سالهاي 75-73 پرداخت و در اين پژوهش مشكلات صنعت نساجي از جنبه مالي مورد بررسي قرار گرفته است و در فرآيند بررسي صورتهاي مالي اساسي براي محاسبه نسبتهاي مالي مورد استفاده واقع شده است . شاخص هاي مربوط به عوامل مؤثر بر نقدشوندگی در طي سالهاي مورد بررسي تفاوت معنا داري را نشان نمي‌دهد. ساریخانی (1379)، تحقیقی تحت عنوان مشكلات نقدشوندگی وتأمين منابع مالي در شركتهاي بورس اوراق بهادار مشهد با جامعه آماري 50 شركت و بين سالهاي 76-72 مورد بررسی قرار داد و از بررسي بازدهي غير عادي شركتهاي اقدام كننده به تأمين مالي جهت رفع مشكل كمبود نقدشوندگی با توجه به نوسان نرخ بازدهي و پيرامون اقدام به تأمين مالي نشان گر اين مطلب است كه تأمين مالي بخصوص از طريق صدور سهام جديد در اذهان خريداران سهام اثر مثبت داشته است. ودر واقع سهامداران ايراني نسبت به رويداد مذكور عكس العمل مثبت نشان داده اند. سوسن سادات عقيلي نوري (1380) ، در تحقیقی با عنوان بررسي وضعيت نقدشوندگی در شركتهاي بورس اوراق بهادار مشهد با 4 فرضيه فرعی مطرح شده با عنوان های فرضيه اول : كمبود نقدشوندگی با بالا بودن سطح موجودي كالا و مواد رابطه دارند . فرضيه دوم :كمبود نقدشوندگی با ضعف در تأمين مالي كوتاه مدت رابطه دارند . فرضيه سوم :كمبود نقدشوندگی با سرمايه گذاري عظيم در پيش پرداختها رابطه دارد. فرضيه چهارم :كمبود نقدشوندگی با طولاني بودن دوره وصول مطالبات رابطه دارد به این نتیجه رسید که همه فرضیه های مسئله تحقیق ایشان پذیرفته می شود. سلیم پور(1384)، در بررسی رابطۀ شاخصهاي ریسک عدم نقدشوندگی و مازاد بازده سهام در بورس اوراق بهادار تهران به این نتیجه میرسد که افزودن متغیر نقدشوندگی یا صرف ریسک عدم نقدشوندگی به مدل استاندارد قیمت گذاري داراییهاي سرمایه اي موجب افزایش توانایی مدل در تبیین رابطه ریسک و بازده می گردد. زارع(1385) ، با ارائه یک مدل تئوریک و تشریح چگونگی تأثیرپذیري قیمت داراییها از ریسک نقدشوندگی و با استناد به تعدیل شده با ریسک نقدشوندگی، به نتایج زیر دست می یابد: با افزودن ریسک نقدشوندگی به عنوان یکی دیگر از ابعاد تأثیرگذار بر بازده داراییها، نتایج بهتري از مدلهاي قبلی که در آن فقط به ریسک و بازده سهم توجه می شد، به دست می آید؛ ارتباط مثبت بین عدم نقدشوندگی سهم با عدم نقدشوندگی بازار بر بازده مورد انتظار تأثیر مستقیم و ارتباط منفی آنها بربازده مورد انتظار اثر عکس میگذارد؛ ارتباط مثبت بین بازده سهم با عدم نقدشوندگی بازار بر بازده مورد انتظار اثر معکوس و ارتباط منفی آنها بر بازده مورد انتظار اثر مستقیم میگذارد؛ ارتباط مثبت بین عدم نقدشوندگی سهم و بازده بازار بر بازده مورد انتظار اثر معکوس و ارتباط منفی آنها بر بازده مورد انتظار اثر مستقیم میگذارد؛ در این تحقیق متغیرهاي بازده و قیمت سهام شرکتهاي پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی دوره زمانی فروردین 79 تا پایان اسفند1383 مورد استفاده قرار گرفته است. باقری مهماندوستی(1386) ، در پژوهشی با عنوان بررسی ارتباط بین نقدشوندگی سهام و تصمیمات مرتبط با ساختار سرمایۀ شرکتهاي پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، با به کارگیري داده هاي ترکیبی نمونهاي شامل 53 شرکت پذیرفته شده در بورس تهران طی سالهای 1379 تا 1385 ارتباط بین دو معیار نقدشوندگی (نسبت گردش سهام و معیار آمیهود) و نسبت اهرمی را بررسی کرده است. نتایج نشان می دهد که عدم نقدشوندگی سهام باعث میشود مدیران مالی براي تأمین مالی بیشتر بر بدهی تأکید نموده و اهرم مالی بالاتري ایجاد نمایند. نوبهار(1388)، به منظور بررسی ارتباط بین نقدشوندگی و بازده سهام در بورس اوراق بهادار تهران، با استفاده از داده هاي 42 مورد ازشرکتهاي پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران را براي دوره زمانی 85-1381 مورد بررسی قرار داده و به این نتیجه میرسد که بین نقدشوندگی و بازده سهام یک رابطه معکوس وجود دارد. همچنین، در بورس اوراق بهادار تهران ریسک نقدشوندگی (ناشی از پایین بودن درجه نقدشوندگی) بر بازده سهام تأثیرگذار است و وجود صرف ریسک نقدشوندگی موجب انتظار بازده اضافی میشود. در این تحقیق از معیارهاي آمیهود، آمیوست و نسبت بازدههاي صفر به عنوان معیارهاي نقدشوندگی استفاده شده است. 2-20 خلاصه فصل در فصل حاضر ابتدا توضيحاتي در رابطه با مفاهيم نقدشوندگی، دلایل اهمیت آن از جنبه های مختلف و تاثیر آن بر بازده سهام ارائه گردید. در ادامه سه شاخص اندازه گیری نقدشوندگی بر طبق فرضیه های پژوهش مطرح شد. سپس به بررسی مفهوم سهام شناور آزاد پرداخته شد. ریسک نقدشوندگی، بازده سهام، بازده غیرعادی سهام و پیشینه تحقیق در خارج و داخل از سایر موارد مطروحه هستند. منابع فارسی: آذر،عادل. مومنی، منصور (1385). آمار و کاربرد آن در مدیریت،تهران، انتشارات سمت، جلد دوم . ايزدي نيا،ن(1382) "ارزشيابي واحدهاي تجاري با استفاده از مدل هاي ارزش افزوده اقتصادي و جريان هاي نقدي آزاد(FCF)و تعيين شكاف قيمت و ارزش سهام"،رساله دكترا دانشگاه علامه طباطبايي، ص 206-168. بست،ج."روش های تحقیق در علوم تربیتی و رفتاری"، ترجمه شریفی وطالقانی(1371)، انتشارات رشد،ص 125 تهرانی،رضا(1390). "مدیریت مالی"، تهران، نشر نگاه دانش، چاپ نهم، ص 342-349 جمالی، محمد(1387). "بررسی رابطه بین میزان سهام شناور آزاد و بازدهی شرکتها در بورس اوراق بهادار تهران"، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه شهید بهشتی. جونز،چ. ،"مديريت سرمايه گذاري"، ترجمه رضا تهراني و عسگر نوربخش(1386)، نشر نگاه دانش، چاپ سوم. حافظ نیا ،م.(1381) "مقدمه ای بر روش تحقیق در علوم انسانی"،انتشارات سمت. خاکی،غ.( 1382) " روش تحقیق با رویکردی به پایان نامه نویسی " ،انتشارات بازتاب، ص 155. رساییان،ا. مهرانی، ساسان (1388). " بررسی رابطه بین معیارهای نقدشوندگی سهام و بازده سالانه ی سهام در بورس اوراق بهادار تهران"، مجله حسابداری دانشگاه شیراز، شماره اول،ص222. سرمد ،ز و همکاران(1381). "روش تحقیق در علوم رفتاری"،تهران ، نشر آگاه. صمدی، علی حسین (1388). روابط کاذب در اقتصاد سنجی ، دانشکده علوم اقتصادی و نور علم ، چاپ اول، تهران. فخاری،ح.فلاح محمدی،نرگس (1388). "بررسی تأثیر افشای اطلاعات بر نقد شوندگی سهام شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران "،تحقیقات حسابداری،شماره4، ص 148-163. فرتوک زاده،ح (1389)." بررسی عوامل موثر بر نقدشوندگی قراردادهای آتی در بورس کالای ایران "، بررسی حسابداری و حسابرسی، شماره 59 ،ص64-65 کاشانی پور،م (1389)"بررسی ارتباط برخی از مکانیزم های نظام راهبری شرکتی با نقدشوندگی بازار"، مجله پژوهش های حسابداری مالی ، شماره دوم، ص 66-67 گجراتی، دامودار." مبانی اقتصاد سنجی"، ترجمه حمید ابریشمی(1388)، جلد اول، چاپ هفتم،تهران. مراد زاده فرد،م( 1383)."بررسی نقش متغیرهای چندگانه حسابداری جهت پیش بینی بازده سهام عادی"،رساله دکتری،دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات. مهرآرا،محسن.فضائلی،اکبر(1388)."رابطه هزینه های سلامت و رشد اقتصادی در کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا(منا)"،فصلنامه علمی – پژوهشی مدیریت سلامت، دوره 12، شماره 35. نمازی،م.حشمتی،مرتضی (1386)." بررسی تاثیر سازه ها و متغیرهای تاخیری بر ساختار سرمایه شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران "، بررسی های حسابداری و حسابرسی ، شماره 49، ص 147-149 نوفرستی،محمد(1378)."ریشه واحد و هم جمعی دراقتصاد سنجی"، خدمات فرهنگی رسا ، تهران. هژبرکیانی، کامبیز(1376). بررسی ثبات تقاضای پول و جنبه های پویای آن درایران، تهران ،موسسه تحقیقات پولی و بانکی ، پژوهشکده بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران. الدون اس. هندریکسن و مایکل اف. ون بردا(200)" تئوری های حسابداری" ترجمه علی پارسائیان(1385)، انتشارات ترمه، تهران.ص 380، 342، 418 یحیی زاده فر،م. خرمدین، جواد (1387). " نقش عوامل نقد شوندگي و ريسك عدم نقدشوندگي بر مازاد بازده سهام در بورس اوراق بهادار تهران" ، بررسی های حسابداری و حسابرسی ،شماره 55، ص 102-108. منابع لاتین: Acharya, V. & Pedersen, L. H. (2005), "Asset Pricing with Liquidity Risk", Journal of Financial Economics 77. Agarwal, P. (2009), "Institutional Ownership, Liquidity and Liquidity Risk", Phd Thesis, Cornell University. Amihud, Y ,(2002 ), " Liquidity and stock returns: Cross-section and time-series effects" , Journal of Financial Markets, 5,1, pages 31-56. Amihud, Y. (2006). "Illiquidity and Stock Returns: Cross-section and Time-series Effects", Journal of Financial Markets 5(1 ). Black, F. (1971), "Towards a Fully Automated Exchange", Financial Analysts Journal 27(1). Chai, D., Faff, R., & Gharghori, P.(2010). New evidence on the relation between stock liquidity and measures oftrading activity.International Review of Financial Analysis, 19: 181-192. Chordia, T. et al. (2000). "Commonality in Liquidity", Journal of Financial Economics, 56(1). Dalsenius, M. (2007), "Effects of Stock Market Liquidity on Growth: Empirics and Theory", Working Paper, Uppsala University. Ellul, A. & Pagano, M. (2007), "IPO Underpricing and After-market Liquidity", Review of Financial Studies. Goss, B. A. (2008), "Debt, Risk and Liquidity in Futures Markets", Routledge, New York. Hasbrouck, J. (2003), "Trading Costs and Returns for US Equities: The Evidence from Daily Data", Working Paper, New York University. IOSCO. (2007). "Factors Influencing Liquidity in Emerging Markets". Lee, K. H. (2006), "Liquidity Risk and Asset Pricing", Phd Dissertation, Ohio Stae University. Lesmond, D.A., Ogden, J.P. & Trzcinka, C.A., (1999), "A New Estimate of Transaction Costs", Review of Financial Studies 12. Lhabitant, F. Serge & Gregoriou, G. N. (2008). "Stock Market Liquidity", John Wiley & Sons. Liu, W. (2006), "A Liquidity-Augmented Capital Asset Pricing Model", Journal of Financial Economics 82. Marcelo, J. L. M. & Quiros, M. M. M. (2007), "The Role of An Illiquidity Risk Factor in Asset Pricing: Empirical Evidence From the Spanish Stock Market", Working Paper, University of Extremadura. Naceur, S. B. et al. (2007), "The Determinants of Stock Market Development in the Middle Eastern and North Africa Region", Managerial Finance 33(7). Pastor, L. & Stambaugh, R. F. (2003). "Liquidity Risk and Expected Stock Returns", Journal of Political Economy 111(3). Zhang, F., Tian, Y. & Wirjanto, T., (2007), Liquidity Risk and Cross- Sectional Returns: Evidence from the Chinese Stock Markets, Finance Research Letters, Vol. 6, No 4.