صفحه محصول - پروتکل درمانی و آموزش مهارتهای خودآگاهی و حل مسئله

پروتکل درمانی و آموزش مهارتهای خودآگاهی و حل مسئله (docx) 26 صفحه

دسته بندی : تحقیق

نوع فایل : Word (.docx) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )

تعداد صفحات: 26 صفحه

قسمتی از متن Word (.docx) :

جلسات برگزاری کلاس های آموزش مهارت خودآگاهی و حل مساله چکیده: این پژوهش با هدف بررسی اثر بخشی آموزش مهارتهای خودآگاهی و حل مساله بر رضایت زناشویی بیماران معتاد درطول درمان کلینیک درمانی و بازتوانی پویا، شهرستان بندر لنگه در سال 1392می باشد. جامعه آماری شامل کلیه مراجعه کننده گان با حجم 86 نفر می باشد. حجم نمونه شامل 30 از بیماران معتاد اقدام به ترک می باشد که به صورت تصادفی ساده در دو گروه آزمایش (15 نفر) و گروه کنترل(15نفر) انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه رضایت زناشویی اینریچ می باشد و گروه آزمایش طی 6 جلسه در60 دقیقه مهارتهای خودآگاهی و حل مساله مورد آموزش قرار گرفتند. بعد از پایان دوره آموزش از هر دو گروه پس آزمون به عمل آمد. در نهایت با استفاده از نرم افزار SPSS داده های به دست آمده از پیش آزمون وپس آزمون ومقایسه میانگین های گروهای آزمایش و گروه کنترل با استفاده از آمار توصیفی (میانگین، انحراف استاندارد)و آمار استنباطی(تحلیل کوواریانس )موردتجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته های پژوهش نشان می دهد که نتایج به دست آمده از فرضیه اصلی، آموزش مهارتهای خودآگاهی حل مساله بر رضایت زناشویی بیماران معتاد اقدام به ترک در سطح000/0 P= معنادار و اثر بخش می باشد.وهمچنین نتایج فرضیات فرعی ( آموزش بر ارتباط زناشویی ، روایط جنسی و مدیریت مالی به ترتیب با سطح معناداری001/0، 143/0 و 001/0 بیماران موثر می باشد. اما بر روی اوقات فراغت بیماران اثر بخش نبوده است ) یعنی نشان دهنده ی تفاوت معنی داری در بین میانگین نمرات رضایت زناشویی در گروه آزمایش وگواه بوده است. بنابر این می توان این گونه نتیجه گیری کرد که آموزش مهارتهای خودآگاهی وحل مساله در افزایش رضایت زناشویی بیماران معتاد درطول درمان موثر بوده است . واژه های کلیدی: آموزش مهارتهای خودآگاهی و حل مساله ، رضایت زناشویی، اعتیاد شرح حال جلسات آموزش مهارتهای خودآگاهی و حل مساله جلسه اول :1-آشنایی اعضای جلسه با هم 2- آشنایی با نحوه انجام کار عنوان جلسه: معارفه شرح جلسه: در این جلسه ابتدا به شرکت کنندگان خوش آمد گفته شد وسپس علت دعوت آنان به جلسه توضیح داده شد سپس از افراد خواسته شد که خودشان را معرفی کنند و توضیحاتی به شرح زیر در مورد چگونگی انجام کار داده شد. و سپس پیش آزمون از هردو گروه کنترل و آزمایش گرفته شد و به گروه آزمایش در طی 6 جلسه به مدت یک ساعت ونیم مباحثی در مورد خوداگاهی و حل مساله و راه های مقابله با مشکلات آموزش ارائه شد. قصد ما از این جلسات ارائه ی تمرینها وتکالیف درمورد شناخت نقاط ضعف و قوت خود و حل مشکلات زندگی بین زوجین وسپس راجع به نحوه ی مقابله با مشکلات بحث شد. سرانجام خودآگاهی به شناخت فرد از نقاط ضعف و قوت رفتار خود و حل مساله به عنوان مهارتی که شما می توانید درهنگام برنامه ریزی برای برخورد با مشکلات زندگی از آن استفاده کنید تعریف شد. استفاده از حل مساله موجب افزایش اعتماد به نفس شما می شود وقتی شما بدانید که از مهارتهای حل مساله خوبی برخوردارید احساس توانمندی وتسلط در شما تقویت می شود. ویژگی های افرادی که فاقد توانایی حل مساله ومشکلات خود هستند نظیر :1. وجود مشکل را دلیل برضعف، بی کفایتی ،بی لیاقتی خود می دانند2. مسئولیت ایحاد مشکل را به گردن دیگران انداخته وبرای حل آن قدمی برنمی دارند 3. به هنگام مواجهه با مشکل به جای اندیشیدن برای حل آن مدام خود یا دیگران را سرزنش می کنند و... در این جلسه مورد بحث قرار گرفت ودر پایان جلسه از افراد راجع به مطالب مطرح شده وتوقع آنها در مورد روند جلسه نظر خواهی شد. تکلیف: به گذشته خود فکر کنید درخت توانمندی رسم کنید ونقاط ضعف و قوت رفتارتان را ارزیابی کنید و توضیح دهید از حقوق و مسئولیت خود آگاه هستید. و سپس تا کنون برای حل مشکلات از چه راهکار هایی استفاده کرده اید وتصمیماتی را که در طول هفته گذشته برای حل مشکلات گرفته اید فهرست کنید. جلسه دوم : عنوان جلسه :پذیرش موقعیت وتعریف مشکل شرح جلسه: در این جلسه بعد از خوش آمد گویی از چند عضو جلسه خواسته شد خلاصه ای از جلسه ی قبل بیان کنند و آنگاه از آنان نسبت به آنچه در جلسه ی قبل گفته شد نظر خواهی به عمل آمد و اینکه در مورد تعاریف خودآگاهی و حل مساله یا درمورد افراد فاقد توانایی حل مساله نظراتی را مطرح کردند. سپس در مورد نحوه ی پذیرش موقعیت مباحثی مطرح شد در وهله ی اول افراد باید یاد بگیرند که مشکلات خود را بپذیرند واز زیر آنها شانه خالی نکنند. دراین جلسه در مورد خود آگاهی هیجانی (یعنی اینکه ما خودمان آگاهانه بدانیم دارای چه احساس و هیجانی هستیم و از عملکرد خودآگاه باشیم.) توضیحاتی داده شد.یعنی اینکه فرد باید در اولین مرحله از حل مساله باید خود آگاهی هیجانی داشته باشد .(آگاهی داشته باشد که مشکلات واقعیتهای زندگی هستند وراه حل های گوناگون دارند )و سپس در مورد افکارناکارآمد وغلبه کردن این افکار بر افکار کارآمد وجایگزین کردن افکار کارآمد به جای افکار نا کارآمد توضیحاتی داده شد. در مرحله ی دوم این جلسه به تعریف مشکل پرداخته شد واین که مشکلات به دو طبقه واضح ومبهم دسته بندی می شوند، مشکلات واضح یک راه حل دارند مانند درس خواندن برای کسب نمره، مشکلات مبهم برای رفع آن گزینه های صحیح متعددی وجود دارد مانند مشکلات خانوادگی، سپس در پایان این جلسه به تعیین نقش خود فرد در مشکل پرداخته شد یعنی به افراد گفته شد که نقش خود را در ایجاد مشکل درک نمایند که آیا تحت تاثیر استرس یا فشار های دیگر زندگی می باشند؟ تکلیف: ازافرادخواسته شد مشکلات خود را به ترتیب اهمیت اولویت بندی کنند. فعالیت: جملاتی بنویسید که حاکی از افکار کارآمد (گغتار درونی مثبت ) وافکار ناکارآمد ( گفتار درونی منفی ) با شند . هاشم به بازار رفت تا کفش بخرد، اما نمی دانست چه کفشی بخرد فرنگیس نه می توانست قید مسابقات باشگاهی را بزند ونه در امتحانهای پایان ترم غیبت کندو.... جلسه سوم : عنوان: هدف گذاری و خود ارزیابی صحیح و پیدا کردن راه حلهای گوناگون شرح جلسه: پس از ایجاد ارتباط و خوش آمد گویی به اعضاء خلاصه جلسه قبل توسط چند نفر از اعضاء بیان شد و در مورد روند جلسه قبل نظر خواهی صورت گرفت سپس تکالیف هفته قبل بررسی شد و اعضاء نظرات خود را بیان کردند و موضوع خورازیابی صحیح وارائه راه حل های گوناگون به عنوان فعالیت جدید تشریح شد. هدف گذار کردن یعنی 1- تعیین خواسته خود و مشخص کردن حیطه های تحصیلی، دینی، شغلی، مالی، سلامت جسمانی، سلامت روانشناختی، اجتماعی و تفریحی می باشد. موضوع مهم در این مرحله کمیت راه حل ها وتصمیمات است و نه کیفیت آنها. تکلیف: در طول هفته هدفهایی که به ذهنتان می رسد و حیطه های آن را مشخص و لیست کنید سپس برا ی حل مشکلات خود چه راه حل هایی را انتخاب می کنید. جلسه چهارم : عنوان :بارش فکری اهداف:ارائه فعالیت در حین آموزش برای به وجود آمدن راه حل های گوناگون برای حل مشکل شرح جلسه: پس از ایجاد ارتباط و خوش آمد گویی به اعضاء خلاصه جلسه قبل توسط چند نفر از اعضاء بیان شد و در مورد روند جلسه قبل نظر خواهی صورت گرفت سپس تکالیف هفته قبل بررسی شد و اعضاء نظرات خود را بیان کردند و موضوع بارش فکری وارائه راه حل های گوناگون به عنوان فعالیت جدید تشریح شد .موضوع مهم در این مرحله کمیت راه حل ها وتصمیمات است و نه کیفیت آنها یعنی این افراد یاد بگیرند بدون ایجاد محدودیت برای ذهن خود هر راه حل یا تصمیمی که به ذهنشان برسد بدون در نظر گرفتن درست یا نادرست بودن و مثبت یا منفی بودن آن را مطرح کنند. به این افرادآموزش داده شد که چرا ما در مرحله ی بارش فکری نباید ذهن خود را سانسور کنیم .1- به این خاطر هنگامی که ما ذهن خود را راحت وباز بگذاریم ممکن است راه حل های مناسبی بیابیم که در حالت معمول وایجاد سانسور اصلا به انها نزدیک نشویم 2- هدف این مرحله فقط دست یابی به راه حل های گوناگون برای حل مشکلات می باشد . تکلیف: در طول هفته برا ی حل مشکلات خود هر راه حلی که به ذهنتان برسد حتی ( مانند این فکر کودک، که یک کیسه پول از آسمان بیافتد )بدون سانسور مطرح کنید. فعالیت: موقعیت زیر را بخوانید وتا آنجایی که راه حل های گوناگون به ذهنتان برسد را بنویسید. کیانوش با خیالی راحت سوار بر تاکسی به نزدیکی های مقصد رسیده بود که متوجه شد که پول کیف خود را به همراه نیاورده است . جلسه پنجم : عنوان: اجرا وبازبینی راه حل ها هدف: تصمیم گیری وانتخاب راه حل شرح جلسه: پس از خوش آمد گویی به اعضاء و خلاصه جلسه قبل توسط چند نفر از اعضاء بیان شد سپس طی این مرحله به افراد گفته شد که تفاوت این جلسه با جلسه قبل در این است که در بارش فکری فقط کمیت راه حل ها مد نظر بود در این جلسه کیفیت و انتخاب بهترین راه حل برای حل مشکلات می باشد وپس از انتخاب بهترین روش برای حل مشکل و برای به اجرا در آوردن آن برنامه ریزی و طرح ریزی کرد. به این افراد آموزش داده شد که طرح ریزی برای عمل می تواند به شما کمک کند تا قبل ازبه عمل در آوردن آن راه حل آن را مرور کنید. این مرور ذهنی می تواند شناختی یا رفتاری باشد . به افراد آموزش داده شد که یاد بگیرند وقتی که مشکل حل می شود وضعیت چگونه است واین که چه گام هایی باید برداشته شود تا راهکار های انتخاب شده به عمل در آیند. پس از اجرای راهکارها باید نتایج اثرات آن را مورد بررسی قرار داد که آیا این راهکارها مشکل را حل کرده و یا باعث بهبود شرایط شده اند. در پایان به این افراد گفته شد زمانی فرایند حل مشکل پایان می یابد که موقعیت برای اشتغال ذهنی برای ما ایجاد نکند. و اینکه ممکن است با موقعیت هایی مواجه شویم که لازم باشد برای حل آنها مجددا از ابتدا شروع کنیم. تکلیف: در طول یک هفته گذشته نتایج بکارگیری مناسبترین راه حل ها را در حل مشکلات ارزیابی کنید و نتایج آنرا بنویسید . جلسه ششم: عنوان: مروری بر چهار جلسه قبل اهداف: 1-مرور تکنیک های آموزش داده شده 2-اجرای پس آزمون با استفاده از پرسشنامه رضایت زناشویی اینریچ شرح جلسه: طبق معمول جلسه با خوش آمدگویی و خلاصه بحث و دریافت بازخورد از مباحث جلسه قبل آغاز شد سپس تکالیف افراد مرور شد و در مورد اثربخشی آنها واین که آموزش مهارت های خود آگاهی و حل مساله نظراتی داده شد سپس برای تعیین تاثیر آموزش مهارت های خوداگاهی و حل مساله بر رضایت زناشویی این افراد از هر دو گروه، آزمایش وکنترل پس آزمون گرفته شد . پرسشنامه رضایت زناشویی اینریچ این پرسشنامه شامل عبارتهایی درباره جنبه های مختلف زندگی زناشویی شما است که ممکن است با آن موافق یا مخالف باشید. هر عبارت را با دقت بخوانید و سپس میزان موافقت و مخالفت خود را با علامت ضربدر مشخص کنید . جماتکاملا موافقمموافقمنظری ندارممخالفمکاملا مخالفم1 - من و همسرم همدیگر را درک می کنیم .543212- هرگز حتی برای یک لحظه از رابطه با همسرم تاسف نخورده ام .543213- همسرم خلوق و خوی من را می شناسد.543214- ار ویژگی های شخصیتی و عادات شخصی همسرم راضی نیستم .123455- وظایف مذهبی خود را خوب ایفا می کنم .543216- رابطه با همسرم رضایت بخش نیست و احساس می کنم من را درک نمی کند.123457- از نحوه ی حل و فصل اختلاف هایمان خشنود هستم .543218- از وضعیت اقتصادی خانواده و شیوه تصمیم گیری مربوط به آن راضی نیستم.123459- از نحوه ی برنامه ریزی برای اوقات فراغت و بودن در کنار همسرم بسیار خشنود هستم 5432110-از نحوه ی ابرازعشق از سوی همسرم بسیار خشنود هستم .5432111- از برخورد خود و همسرم با فرزندان راضی نیستم.1234512- گاهی اوقات همسرم قابل اطمینان نیست و همیشه خط مشی خود را دنبال می کند .1234513- همسرم گاهی اوقات حرفهایی می زند که باعث تحقیر من می شود. 1234514- هنگام در میان گذاشتن مشکلات با همسرم معمولا فکر می کنم که او مرا درک نمی کند.1234515- در تصمیم گیری های مالی مشکل داریم .1234516- این که نمی توانم بدو اجازه همسرم پول خرج کنم باعث آزارم است. 1234517- در اوقات فراغت وقتی همسرم در کنارم نیست به من خوش نمی گذرد .5432118- از اینکه همسرم رابطه جنسی را بدون توجه به احساساتم قبول یا رد کند نارحت می شوم.1234519- این که چه اندازه باید به فرزندانمان برسیم برای ما به صورت مشکل در آمده است .1234520- والدین ما با دخالتهای خود مشکلاتی را در زندگی زناشویی ما به وجود می آورند.1234521- اینکه چگونه به اعتقادات مذهبیمان عمل کنیم با همسرم اختلاف نظر داریم.1234522- گاهی اوقات همسرم خیلی خود محور است.1234523- گاهی اوقات نمی توانم خواسته هایم را به همسرم بگویم.1234524- گاهی اوقات درباره مسایل جزیی جرو بحث های جدی داریم.1234525- از نحوه تصمیم گیری راجع به میزان پس اندازمان بسیار راضی هستم.5432126- من و همسرم به مهمانی ها و فعالیتهای اجتماعی مشابه علاقه مند هستیم.5432127- از میزان ابراز عشق و محبت (پیش از نزدیکی) از سوی همسرم راضی هستم.54321 جملات کاملا موافقم موافقم نظری ندارممخالفم کاملا مخالفم28- من و همسرم در چگونگی کنترل رفتار فرزندانمان توافق داریم. 5432129- به قدر کافی با اقوام و دوستان رابطه خانوادگی داریم.5432130- در نزدیکی زناشوییمان دارای اختلاف عقیدتی جدی هستیم.1234531- دیر آمدن همسرم به منزل مرا ناراحت نمی کند .1234532- همسرم کمتر احساساتش را با من در میان می گذارد.1234533- وقتی مشکلی بین من و همسرم پیش می آید تا حل آن تلاش می کنم.5432134- من و همسرم هر دو از بدی هایمان مطلعیم و آنها برای ما مشکل جدی به شمار نمی اید.5432135- همسرم برای تفریح و گذراندن اوقات فراغتش با من، وقت کافی نمی گذرد.1234536- ما به دنبال یافتن راههایی هستیم تا از طریق آن بتوانیم روابط زناشوییمان را بهبود بخشیم.5432137- به نظر می رسد که فرزندان ما مشکلاتی را در روابطمان ایجاد می کنند.1234538- از اینکه وقتم را با بعضی از بستگان همسرم صدف می کنم، لذت نمی برم.1234539- من و همسرم درباره عمل به بعضی از مسایل مذهبی توافق نداریم.1234540- گاهی اوقات همسرم خیلی مستبد است .1234541- گاهی اوقات باور کردن تمام حرفهای همسرم برایم مشکل است.1234542- گاهی اوقات فکر می کنم کشمکش های بین من و همسرم پایان نخواهد یافت.1234543- از اینکه همسرم برای اوقات فراغت برنامه ای ندارد، نگران هستم.1234544- هنگام صحبت راجع به مسایل جنسی با همسرم کاملا احساس راحتی می کنم 5432145- از زمانی که صاحب فرزند شده ایم برای با هم بودن فرصت کافی نداریم .1234546- همسرم بیش از حد وقتش را با دوستان و اقوام می گذراند.1234547-من به خاطر برخی از اعتقادات همسرم احساس محدودیت می کنم.12345 جنسیت: زن مرد سن ............. مدت ازدواج ................. تعداد فرزندان: پسر.............. دختر..................... وضعیت اشتغال ................... میزان تحصیلات ..................... میزان درآمد...................... فاصله سنی با همسر..................... مقدمه روش تحقيق در حوزه تعليم وتربيت از اهميت ويژه اي برخوردار است. انتخاب روش تحقيق بستگي به هدف ها، ماهيت موضوع پژوهش و امكانات اجرايي آن دارد. بنابراين هنگامي مي توان در مورد روش بررسي در انجام يك تحقيق تصميم گرفت كه ماهيت موضوع پژوهش، هدفها و نيز وسعت دامنه آن مشخص باشد. (سيف نراقي و نادري، 1385) . با توجه به توضيحات ارائه شده در اين فصل به روش انجام پژوهش، جامعه آماري، نمونه آماري ،‌روش نمونه گيري، نحوه جمع آوري اطلاعات، ابزار گردآوري اطلاعات و داده ها و در نهايت شيوه تجزيه تحليل داده ها پرداخته شده است . 3-2 روش انجام پژوهش : روش پژوهش انتخاب شده در این تحقیق از نوع نیمه آزمایشی است. این دسته از طرح ها توانایی کنترل برخی از ملاکهای اعتبار درونی را دارند. گرچه کارایی آنها به اندازه کارایی طرح های آزمایشی نیست، ولی میزان توانایی آنها در کنترل متغییرها بیش از طرح های شبه آزمایشی است. در علوم انسانی به شیوه ای است که به پژوهشگر امکان رعایت شرایط تصادفی را در انتخاب نونه و دستکاری متغییرها نمی دهد. به همین دلیل استفاده از طرح های نیمه آزمایشی در علوم انسانی ضروری است. در این پژوهش از طرح نیمه آزمایشی پیش آزمون – پس آزمون با گروه کنترل استفاده شده است. (دلاور، 1388). 3-3 طرح پژوهشی جدول(3-1): طرح پژوهش T2XT1E گروه آزمايشT2T1C گروه كنترل متغيير مستقل (X): آموزش مهارت خودآگاهی و حل مساله پيش آزمون (T1): آزمون رضايت زناشويي اينريچ پس آزمون (T2): آزمون رضايت زناشويي اينريچ همان طور كه در جدول مشاهده مي شود در اين پژوهش مهارت خودآگاهی و حل مساله به عنوان متغيير مستقل و رضايت زناشويي به عنوان متغيير وابسته در نظر گفته شده است. 3-4 جامعه آماري : جامعه آماری: شامل کلیه مراجعه کننده گان مرد در ماه های بهمن و اسفند در سال1391 به کلینیک درمانی پویا در شهرستان بندرلنگه درطول درمان مواد مخدر می باشند. که حجم این جامعه آماری شامل 86 نفر است. نمونه این پزوهش شامل 30 نفر از مراجعه کننده گان مرد به کلینیک درمانی پویا می باشد که به صورت تصادفی ساده در دو گروه 15 نفری به عنوان گروه آزمایش و کنترل انتخاب شدند. 3-5 روش نمونه گيري : در این پژوهش برای اینکه نمونه انتخاب شده درصدی از جامعه آماری به عنوان نماینده واقعی جامعه مشخص شود از روش نمونه گیری تصادفی ساده استفاده شد چون در این روش هر یک از اعضاء شانس برابر و مستقلی برای قرار گرفتن در نمونه را دارند بدین صورت به دلیل کوچک بودن جامعه مورد مطالعه ،ابتدا اسامی تمام افراد جامعه آماری بر روی کاغذ نوشته و در یک ظرف ریخته و سپس به صورت تصادفی کاغذ ها یکی یکی از درون ظرف بیرون کشیده تا حجم نمونه مورد نظرکه شامل 30 نفر است کامل شد و سپس به صورت تصادفی ساده 15 نفر به عنوان گروه آزمایش و 15 نفر به عنوان گروه کنترل انتخاب شد. 3-6 شیوه ی اجرا : بعد از اینکه نمونه ها به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل جایگزین شدند، برای هردو گروه پیش آزمون رضایت زناشویی (اینریچ) اجرا و سپس جلسات آموزشی مهارتهای زندگی (مهارت خودآگاهی و حل مساله)، برای گروه آزمایش طی 6 جلسه و هر جلسه 60 دقیقه به مدت یک ماه ونیم با استفاده از فنون شناختی – رفتاری، در چهار چوب مشخص اجرا می شود ودر جلسات انجام تکالیف خانگی و بررسی آنها با هدف افزایش رضایت زناشویی به بیماران معتاد آموزش داده می شود و پس از پایان جلسات پس آزمون از هر دو گروه گرفته، و داده ای به دست آمده با استفاده از برنامه SPSS با روش آماری تحلیل کوواریانس تجزیه وتحلیل می شوند. جدول (3-2) شیوه ی اجرا جلساتعنوان جلساتشرح مختصراولاجراي پيش آزمون و آشنايي اعضاي جلسه با هم و آشنايي با نحوه انجام كاروآموزش مهارت خودآگاهیاجراي پرسشنامه رضايت زناشويي اينريچ و تعريف مهارتهاي زندگي و توضيح مهارت خود آگاهی و كاربرد آن در زندگي و ارائه تكليف در طول هفته در قالب سوال: به گذشته خود فكر كنيد و ببينيد تا كنون چه نقاط قوت وضعف وتوانایی وناتوانایی هایی دارید.دومخودآگاهی از وضعیت جسمانی و روحانی خود - پذيرش موقعيت، تعريف مشكل درمهارت حل مسالهدر اين جلسه افراد بايد نقاط صعف و قوت خود ياد بگيرند و اینکه كه مشكلات خود را پذيرفته و از زير آنها شانه خالي نكنند. يعني به خود آگاهي برسند. و مشكل را به صورت روشن يا مبهم بررسي كنند و ياد بگيرند نقش خودشان را در مشكل تعيين كنند .تكليف: تصميم هايي را كه در طول هفته گذشته براي حل مشكل گرفته ايد فهرست كنيد و بنويسيد كه مشكلات خود را با چه شيوه اي حل مي كنيد.سومهدف گذاری و خود ارزیابی صحیحدر این جلسه در موردمشخص کردن هدف و بررسی ویژگی های منفی مثبت خود، برای رسیدن به هدف می باشد.تکلیف: داستانی برای افراد خوانده شد و خواسته شد که اهداف کوتاه مدت و بلند مدت را بررسی کنند.چهارمبارش فکری و انتخاب راه حلهدف اين مرحله فقط دستيابي به راه حل ها و گزينه هاي انتخابي زيادتري براي حل مشكل است. يعني كميت راه حل ها و تصميم ها مورد نظر است نه كيفيت آنها .تكليف: در طول هفته براي حل مشكلات خود هر راه حلي كه به ذهنتان مي رسد ليست كنيد و نقاط ضعف و قوت راه حلها را بنویسید.پنجماجرا و بازبيني راه حل هادر اين جلسه طرح ريزي براي اجراي بهترين راه حل و چگونگي اجراي راه حل انتخاب شد و ارزيابي نتايج اجراي راه حل به آزمودني ها آموزش داده شد .تکلیف: در طول یک هفته گذشته نتایج بکارگیری مناسبترین راه حل ها را در حل مشکلات ارزیابی کنید و نتایج آنرا بنویسید .ششم1 مرور تكنيك هاي آموزش داده شده2 اجراي پس آزموندر اين جلسه در مورد تأثير تكنيك هاي ارائه شده براي حل مشكلات و اثر بخشي اين آموزش در طول اين جلسات بحث شد و سپس پس آزمون اجرا گرديد. شرح کامل فعالیت های جلسات آموزش در پیوست الف آمده است 3-7 ابزار گرد آوري اطلاعات: در این پژوهش برای گردآوری اطلاعات لازم است جهت تحلیل و آزمون فرضیه های پژوهش از پرسشنامه رضایت زناشویی (ENRICH) استفاده می شود. اولسون برای بررسی رضایت زناشویی از این پرسشنامه استفاده نموده و معتقد است که این مقیاس مربوط می شود به تغییراتی که در طول دوره حیات آدمی رخ می دهد و همچنین در این خصوص به تغییراتی که در خانواده ها به وجود می آید، حساس است. هر یک از موضوعات این پرسشنامه، در ارتباط با یکی از زمینه های مهم زندگی است. ارزیابی این زمینه های نیرومندی و تقویت آنها را مشخص نماید. این ابزار همچنین می تواند بعنوان یک ابزار تشخیصی برای زوجهایی که در جستجوی مشاوره زناشویی و به دنبال تقویت رابطه زناشویی خود هستند، استفاده شود. این پرسشنامه شامل 11 زیر مقیاس می باشد: 1- رضایت زناشویی، 2- مسائل شخصیتی 3- ارتباط زناشویی 4- حل تعارض 5- مدیریت مالی 6- فعالیت های اوقات فراغت 7- رابطه جنسی 8- فرزندان و فرزندپروری 9- اقوام و دوستان 10- نقش های مساوات طلبی 11- جهت گیری مذهبی مقياس ENRICH خلاصه شده عبارت "پربارسازي و تقويت رابطه، ارتباط و رضايت خاطر" مي باشد. اين مقياس در ابتدا براي توصيف پويايي ازدواج جهت پژوهش ايجاد نشد اما اندك زماني نگذشت كه به عنوان يك ابزار تشخيصي براي زوجهاي متاهلي كه دنبال مشاوره و غني سازي آن بودند بكار گرفته شد. اين پرسشنامه به عنوان يك ابزار تحقيق معتبر در تحقيقات متعددي براي رضايت زناشويي مورد استفاده قرار گرفته است. السون از اين پرسشنامه، براي بررسي رضايت زناشويي استفاده نموده و معتقد است كه اين مقياس، مربوط ميشود به تغييراتي كه در طول دوره حيات آدمي رخ مي دهد و همچنين در اين خصوص، تغييراتي كه در خانواده بوجود مي آيد حساس است. هريك از موضوع هاي اين پرسشنامه، در ارتباط با يكي از زمينه هاي مهم است و ارزيابي اين زمينه ها در درون يك رابطه زناشويي مي تواند مشكلات بالقوه زوج ها را توصيف كند يا مي تواند زمينه هاي نيرومندي و تقويت آنها را مشخص نمايد( سليمانيان، 1373). فرم اصلي اين پرسشنامه داراي 115 سوال بسته پاسخ و 12 خرده مقياس است و فرم كوتاه اين پرسشنامه كه براي جلوگيري از طولاني شدن سوالات در اين تحقيق بكار مي رود داراي 47 سوال و 9 خرده مقياس است. خرده مقياس هاي فرم 47 سوالي عبارتند از: موضوعات شخصيتي: اين مقياس، درك شخص از رفتارها و ويژگي ها و سطح رضايت يا عدم رضايت او از اين موضوعات را ارزيابي مي كند. نمره پايين، نشان دهنده سطح پايين پذيرش يا فقدان راحتي با شخصيت و رفتار همسر است و نمره بالا نشان دهنده سازگاري نسبت به شخصيت همسر است . ارتباط زناشويي: اين مقياس، احساسات، اعتقادات و نگرشهاي شخص نسبت به ميزان و چگونگي روابط زناشويي را مي سنجد. نمره بالا نشان دهنده رضايت از سطح و نوع ارتباط در روابط زن و شوهر است و نمره پايين نشان دهنده فقدان رضايت از ارتباط است . حل تعارض: اين مقياس، نگرشها، احساسات و اعتقادات همسر را در به وجود آوردن يا حل تعارض و نيز روشهاي زوجين را در پايان دادن به جروبحث ها ارزيابي مي كند. نمره بالا نشان دهنده نگرش هاي واقع گرايانه درباره تعارضات موجود در روابط زناشويي است و نمره پايين نشان دهنده عدم رضايت ازشيوه حل تعارضات است. مديريت مالي: اين مقياس، علايق و نگرش هاي زن و شوهر را در زمينه شيوه اداره و مديريت مسايل اقتصادي خانواده مي سنجد. نمره بالا نشان دهنده رضايت از چگونگي اداره مالي خانواده و نگرش واقع بينانه نسبت به موضوعات مالي خانواده است ونمره پايين نشان دهنده وجودنگراني هاي گوناگون درزمينه اداره مالي خانواده است. فعاليت هاي مربوط به اوقات فراغت: اين مقياس به ترجيحات شخصي هركدام از زوجين، براي چگونگي گذراندن اوقات فراغت است و نمره پايين نشان دهنده نارضايتي از چگونگي گذراندن اوقات فراغت در روابط زن و شوهر است . روابط جنسي: اين مقياس، احساسات و نگراني هاي فرد را درباره روابط جنسي و صميميت عاطفي با همسر ارزيابي مي كند. موارد اين مقياس، منعكس كننده ميزان رضايت از ابراز صميميت و احساس راحتي در بخش هاي مربوط به روابط جنسي است. نمره بالا ،‌نشان دهنده رضايت از ابراز صميميت و نگرش مثبت درباره مسايل جنسي در روابط زناشويي يا توافق درباره تصميمات مربوط به بارداری است . ازدواج و فرزندان: اين مقياس، نگرشها و احساسات شخصي را درباره داشتن فرزند، توافق درمورد تعداد و نحوه تربيت فرزندان ارزيابي مي كند. نمره بالا نشان دهنده توافق درمورد بچه دار شدن و تعداد فرزندان و همچنين نشان دهنده درك واقع بينانه از تاثيري است كه فرزندان از روابط زناشويي مي بينند و رضايت از نحوه مشخص شدن نقش ها و مسوليت هاي والدين است. نمره پايين نشان دهنده عدم رضايت از تصميمات مربوط به بچه دار شدن، تعداد و تربيت آنها است . خانواده و دوستان: اين مقياس، احساسات و علايق مربوط به روابط با خويشاوندان و اقوام همسر و دوستان را ارزيابي مي كند. سوالات اين مقياس، نشان دهنده نگرش دوستان و بستگان نسبت به ازدواج و انتظارات مربوط به ميزان صرف وقت با دوستان و بستگان است. نمره پايين نشان دهنده ناسازگاري در روابط فاميلي و دوستان مي باشد و دلالت بر وجود زمينه هايي از تعارض دارد. جهت گيري عقيدتي: اين مقياس، نگرش ها، احساسات و علايق فرد را درباره اعتقادات اعمال مذهبي در زندگي زناشويي ارزيابي مي كند. نمره بالا نشان دهنده اين ديدگاه است كه مذهب يك بخش مهم در ازدواج است و توافق زن و شوهر در زمينه مسايل مذهبي و رفتار معنوي رانشان مي دهد. نمره پايين نشان دهنده بي اهميت دانستن نقش مذهب در ازدواج و روابط زناشويي است. ( ثنايي، 1379). 3-7-1 روش اجرا: اين پرسشنامه شامل عبارتهايي درباره جنبه هاي مختلف زندگي زناشويي فرد است كه ممكن است با آن موافق يا مخالف باشند. در اصل پرسشنامه يك نوع نگرش سنج از نوع ليكرت مي باشد. فرد پس از خواندن هر عبارت با دقت ميزان موافقت يا مخالفت خود را با علامت ضربدر داخل خانه هاي پنج گزينه مذكور ( كاملاً موافقم – موافقم – نظري ندارم – مخالفم – كاملاً مخالفم ) مشخص مي كند كه به هريك از گزينه ها از يك تا پنج امتياز داده مي شود. 3-7-2 نحوه تصيح و نمره گذاري: نمره گذاري مقياس به دو روش انجام مي شود : - نمره رضايت كلي از روابط زناشويي: براي اين منظور نمرات فرد در تمامي 47 ماده مطابق امتيازات درج شده ودر كليه جدول پرسشنامه ( مراجعه شود، پيوست شماره 2 ) جمع شده و نمره رضايت كلي را تشكيل مي دهد. اين نمره، نمره خام است و براي تبديل آن، نمره استاندارد وضعيت زناشويي كافي است. (مطابق جدول 1-3 ) كه نمره t مربوط به نمره كسب شده را بدست بياوريد و سپس وضعيت رضايت زناشويي را مطابق فرم درج شده در زير جدول تعيين كنيد. براي مثال وقتي نمره خام فردي 194 باشد نمره t آن 57 مي شود و لذا رضايت زناشويي او به اين صورت تعبير مي شود: "رضايت نسبي و متوسط از روابط زناشويي." جدول(3-3)روش نمره گذاری نمرهtاعداد ميانينمراتنمره tاعداد ميانينمراتنمره tاعداد ميانينمرات5355575961636567697172185190195200205210215220225230235187-183192-188197-193202-198207-203212-208217-213222-218227-223232-2282372333335363840424446485052130135140145150155160165170175180132-128137-133142-138147-143152-148157-153162-158167-163172-168177-173182-1781214161819212325272931758085909510010511011512012577-7382-7887-8392-8897-93102-98107-103112-108117-113122-118127-123 41/26=s 71/697=s² 82/175=m 95/0=x 5=i نمره هاي محاسبه شده براي فرم از نوع مقياس t است كه ميانگين آن برابر با 50 و انحراف معيار آن برابر با 10 است. نمره هاي كمتر از 30 نشانگر نارضايتي شديد همسران از روابط زناشويي است . نمره هاي بين 30 تا 40 نشانگر عدم رضايت همسران از روابط زناشويي است . نمره هاي بين 40 تا60 نشانگر رضايت نسبي و متوسط همسران از روابط زناشويي است . نمره هاي بين 60 تا 70 نشانگر رضايت زياد همسران از روابط زناشويي است . نمره هاي بالاتر از70 نشانگر رضايت فوق العاده همسران از روابط زناشويي است . جدول (3-4)نمرات هريك از مقياسهاي فرعي به شرح زير محاسبه مي شود . خرده مقياسهاسؤال هاموضوعات شخصيتيارتباط زناشوييحل تعارضمديريت ماليفعاليتهاي اوقات فراغتروابط جنسيازدواج و فرزتدانخانواده و دوستانجت گيري مذهبي40-22-12-4-3-241-32-23-13-6-142-33-24-14-734-25-16-15-843-35-26-17-944-36-27-18-1045-37-28-19-1146-38-31-29-2047-39-30-21-5 3-7-3 شيوه تعبير و تفسير: ابتدا مجموع نمرات را براي هريك از مقياسهاي فرعي بطور جداگانه محاسبه كنيد. سپس مجموع نمره در مقياس را به عدد 5 تقسيم كنيد. عدد بدست آمده را گرد كنيد و سپس وضعيت سازگاري زناشويي در هر مقياس را به صورت زير تفسير نماييد : نمره 1 نشانگر نارضايتي شديد نمره 2 نشانگر عدم رضايت نمره 3 نشانگر رضايت متوسط نمره 4 نشانگر رضايت زياد نمره 5 نشانگر رضايت فوق العاده 3-8 اعتبار و روايي: در پژوهشي تحت عنوان "بررسي تاثير تفكرات غير منطقي بر نارضايتي زناشويي " درباره اعتبار و پايايي اين پرسشنامه اظهار شد كه براي استفاده از اين پرسشنامه در تحقيق ابتدا پرسشنامه ترجمه گرديده سپس سوالات به روئيت متخصصين روانشناسي رسانده شد و اعتبار محتواي پرسشنامه مورد تاييد قرار گرفت. در مرحله بعد پرسشنامه بر روي 110 نفر اجرا گرديد و ضريب پايايي آن محاسبه شد كه عدد 93 %بدست آمد. با توجه به زياد بودن سوالات پرسشنامه ( 115 سوال ) كه موجب خستگي آزمودنيها مي شد، تصميم گرفته شد فرم كوتاهي از آن تهيه شود. براي اين منظور ابتدا همبستگي هريك از سوالات با كل پرسشنامه از طريق ضريب همبستگي محاسبه گرديد، سپس 47 سوال كه از همبستگي نسبتاً بالايي برخوردار بودند بطور مساوي از مقياسهاي مختلف پرسشنامه انتخاب شدند كه مجدداً ضريب پايايي فرم 47 سوالي بر روي يك گروه 110 نفري محاسبه گرديد كه ضريب پايايي 95 %بدست آمد. بدين ترتيب پس از طي اين مراحل و تاييد نهايي، از پرسشنامه رضايتمندي زناشويي اينريچ جهت برآورد ميزان رضايتمندي زناشويي استفاده شده ( سليمانيان، 1373 ) . ضريب همبستگي پرسشنامه اينريچ با مؤلفه هاي رضايت خانوادگي از 41%تا 60% و با مؤلفه هاي رضايت از زندگي 32% تا 41 %است كه نشانه اعتبار سازه آن است. كليه خرده مقياسهاي اين پرسشنامه زوجهاي ناراضي و راضي را متمايز مي كند و اين نشان مي دهد كه پرسشنامه از اعتبار ملاك خوبي برخوردار است .