دانلود مبانی نظری و پیشینه تحقیق سازگاری زناشویی 44 صفحه (docx) 44 صفحه
دسته بندی : تحقیق
نوع فایل : Word (.docx) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد صفحات: 44 صفحه
قسمتی از متن Word (.docx) :
دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی
پایان نامه کارشناسی ارشد در رشته روانشناسی بالینی
پیشبینی سازگاری زناشویی توسط رضایت جنسی و باورهای ارتباطی ناکارآمد زوجین در معتادین تحت درمان با متادون
به کوشش
سهیلا شایی آرانی
استاد راهنما
دکتر سید محمدرضا تقوی
شهریورماه 92
252412574803000
2524125437324500
25241258106410002524125811720500
2524125118745000
2506345814197000 تقدیم به:
همه کسانی که ناخواسته و ندانسته قربانی اعتیاد میشوند،
به خانوادهها و فرزندانشان،
با امید اینکه روزی شاهد نجات جامعه از این تراژدی خاموش باشیم...
253809574104500
سپاسگزاری
خدای را بسی شاکرم که از روی کرم، پدر و مادری فداکار نسیبم ساخته تا در سایه درخت پربار وجودشان بیاسایم و از ریشه آنها شاخ و برگ گیرم و از سایه وجودشان در راه کسب علم و دانش تلاش نمایم. والدینی که بودنشان تاج افتخاری است بر سرم و نامشان دلیلی است بر بودنم، چرا که این دو وجود، پس از پروردگار، مایه هستیام بودهاند، دستم را گرفتند و راه رفتن را در این وادی زندگی پر از فراز و نشیب آموختند. آموزگارانی که برایم زندگی، بودن و انسان بودن را معنا کردند....
و نیز سپاس فراوان از استادان عزیزم:
جناب آقای دکتر سید محمدرضا تقوی
و جناب آقای دکتر چنگیز رحیمی
249618599949000چرا که بدون راهنماییهای ایشان تامین این پایان نامه بسیار مشکل مینمود.
چکیده
پیشبینی سازگاری زناشویی توسط رضایت جنسی و باورهای ارتباطی ناکارآمد زوجین در معتادین تحت درمان با متادون
به کوشش
سهیلا شایی آرانی
هدف از این پژوهش بررسی اثر پیشبینیکننده باورهای ارتباطی ناکارآمد و رضایت جنسی بر سازگاری زناشویی در افراد تحت درمان با متادون، اثر پیشبینیکننده مدتزمان مصرف و مدتزمان درمان با متادون بر باورهای ارتباطی ناکارآمد، رضایت جنسی و سازگاری زناشویی، و همچنین مقایسه گروه درمان نشده با افراد دارای حداقل 6 ماه درمان نگهدارنده در متغیرهای فوق بود.
جامعه آماری شامل معتادان مراجعهکننده به مراکز ترک اعتیاد شیراز و همسران آنها در سال 1392 بود که از میان آنها افراد نمونه، به روش نمونهگیری در دسترس انتخاب شدند. 74 معتاد مراجعه کننده به این مراکز به اتفاق همسرانشان در مطالعه شرکت کردند. روش جمعآوری دادهها، از طریق پرسشنامه سازگاری زناشویی اسپنیر، رضایت جنسی لارسون و باورهای ارتباطی ناکارآمد بود. آنالیز دادهها با استفاده از نرمافزار آماری SPSS نسخه 21 و آزمون t و رگرسیون انجام شد. میانگین سنی معتادان دریافتکننده متادون 45 سال بود. میانگین مدت مصرف مواد و مدت درمان آنها به ترتیب 17 و 2 سال بود. کمترین و بیشترین میزان مدت تأهل افراد به ترتیب 3 و 38 سال بود.
یافتهها حاکی از این بود که مدتزمان مصرف مواد، سازگاری زناشویی را به صورت منفی پیشبینی میکند؛ مدتزمان درمان اعتیاد فرد باورهای ارتباطی ناکارآمد همسر فرد را به صورت منفی پیشبینی میکند؛ باورهای ارتباطی ناکارآمد همسر فرد، در گروه سوءمصرفکننده مواد (متقاضی ترک) بیشتر از افراد دارای درمان نگهدارنده میباشد؛ نقش باورهای ارتباطی ناکارآمد در پیشبینی رضایت زناشویی فرد منفی است؛ همچنین نقش رضایت جنسی فرد در پیشبینی رضایت زناشویی همسر مثبت و نقش باورهای ارتباطی ناکارآمد فرد در پیشبینی رضایت زناشویی همسر منفی است.
کیفیت زندگی زناشویی در معتادان ضعفهای بسیاری دارد که اکثر آنها در اثر باورهای غلط همسران و همچنین عدم رضایت کافی از رابطه جنسی میباشد. بنابراین برگزاری کلاسهای بلندمدت در زمینه آموزش شیوههای ارتباطی در همسران و نیز به کارگیری روشهای ویژه برای اصلاح خطاهای شناختی ضرورت پیدا میکند. همچنین کیفیت روابط جنسی و عوامل تأثیر گزار بر آن در معتادان با افراد عادی متفاوت است که نیازمند بررسی دقیقتر در این زمینه میباشد.
کلیدواژهها: سوءمصرف مواد، درمان نگهدارنده با متادون، باورهای ارتباطی ناکارآمد، رضایت جنسی، سازگاری زناشویی
فهرست مطالب
عنوان صفحه
TOC \o "1-5" \h \z \u 1-1-تعاریف مفهومی و عملیاتی متغیرهای مورد مطالعه PAGEREF _Toc18394899 \h 1
فصل دوم PAGEREF _Toc18394900 \h 3
HYPERLINK \l "_Toc18394901" پیشینه تحقیق PAGEREF _Toc18394901 \h 3
HYPERLINK \l "_Toc18394902" 2-10- پیشینه نظری PAGEREF _Toc18394902 \h 4
2-10-1- عوامل مؤثر بر سازگاری و ناسازگاری زناشویی PAGEREF _Toc18394903 \h 11
2-10-2- نظریه مبادله در خصوص کیفیت رابطه PAGEREF _Toc18394904 \h 13
2-10-3- پیشآیندها و سبکهای ارتباط زناشویی نگهدارنده اعتیاد PAGEREF _Toc18394905 \h 14
2-11- پیشینه پژوهشی PAGEREF _Toc18394906 \h 17
2-12- فرضیههای پژوهش PAGEREF _Toc18394907 \h 22
منابع PAGEREF _Toc18394908 \h 24
منابع فارسی PAGEREF _Toc18394909 \h 24
منابع انگلیسی PAGEREF _Toc18394910 \h 30
تعاریف مفهومی و عملیاتی متغیرهای مورد مطالعه
تاکنون تعریفهای مختلف و زیادی از اعتیاد و معتاد ارائه شده است ولی سازمان بهداشت جهانی (WHO) اعتیاد را چنین تعریف کرده است: «معتاد فردی است که در اثر استعمال مکرر و مداوم، متکی به مواد مخدر، دارو و یا سایر مواد است و دارای سه مشخصه ذیل است:
در اثر مصرف مکرر مواد یا دارو، عادت روانی ایجاد شده و این عادت فرد را به علت نیاز و تمایل روانی به سوی مواد مخدر یا دارو به حد وسواس تشویق و یا ترغیب نماید.
برای نگهداری اثری که منظور و مطلوب معتاد است مقدار مواد مصرفی افزایش یابد.
اعتیاد به مواد مخدر و یا دارو برای فرد و یا جامعه زیان آور باشد» (آزادفلاح، 1379).
رضایت جنسی به عنوان قضاوت و تحلیل هر فرد از رفتار جنسی خویش که آن را لذتبخش تصور مینماید، تعریف میشود (جهانفر، 2001).
کاترین اینگرام فوگل مسائل جنسی را به عنوان یک جنبه مهم و طبیعی از زندگی شخصی افراد توصیف میکند و آن را فراتر از یک رفتار جنسی صرف میداند (به نقل از ویلسون و مکآندریو، 2000).
در این پژوهش رضایت جنسی نمرهای است که فرد در مقیاس رضایت جنسی لارسون میگیرد.
لیوایز و اسپنیرسازگاری زناشویی را ترکیبی از سازگاری و شادمانی زناشویی میدانند.
فینچام و برادبری معتقدند سازگاری زناشویی منعکسکننده ارزیابی کلی فرد از رابطه زناشویی است.
سازگاری زناشویی، وضعیتی است که در آن زن و شوهر در بیشتر مواقع احساسی ناشی از خوشبختی و رضایت از همدیگر دارند (سینها و مکرجی، 1990).
در این پژوهش سازگاری زناشویی نمرهای است که فرد در مقیاس سازگاری زناشویی کوتاهشده اسپنیر میگیرد.
باورهای ارتباطی ناکارآمد، به صورت باورهای بسیار اغراقآمیز، خشک، غیرمنطقی و مطلقی در مورد خودمان و ارتباط با دیگران تعریف شده است (الیس، 2003).
باورهای ارتباطی ناکارآمد هر فرد در این پژوهش نمرهای است که فرد در مقیاس باورهای ارتباطی ایدلسون و اپشتاین میگیرد.
فصل دوم
پیشینه تحقیق
2-10- پیشینه نظری
عوامل زیادی در موفقیت و رضایت از ازدواج نقش دارند؛ شخصیت طرفین، میزان درک متقابل، بلوغ فکری و تعادل روحی به حد کافی، عوامل اقتصادی و سازگاری و رضایت جنسی و عشق و علاقه از مهمترین عاملهای بوجود آورنده یک زندگی رضایتبخش و خوشایند میباشد (شاملو، 2002).
توماس بردبری(2000) در یک بررسی که بر روی طبیعت و محدودهی خشنودی زناشویی با مرور بر یک دهه مطالعات علمی نموده، عوامل مطرح شده را در سه گروه با تأکید بر ویژگیها طبقهبندی کرده است.
الف: فرایند بیم فردی که در ازدواج اعمال میگردد شامل: شناخت، عاطفه، فیزیولوژی، الگوی رفتاری، حمایت اجتماعی و خشونت.
ب: محیط زمینهای که ازدواج در آن حضور دارد شامل: خردهزمینهها (حضور کودکان، استرس زندگی و بحرانهای تحولی) و با زمینههای با اهمیتتر (عوامل اقتصادی، ارزشمندی همسر).
ج: ادراک و اندازهگیری خوشنودی زناشویی که در دو دامنهی خط سیر، پایهای و روشهای اجتماعی- شناختی صورتگرفته، که بر اساس انتخاب زمینهی مورد بررسی، عوامل مؤثر از دیدگاههای متفاوت بیان گردیده است.
مسائلی مانند برداشتهای منفی زوجین، داشتن معیارهای انعطافناپذیر، تعصبهای شخصی و سوءتفاهم یا درک نکردن صحبتهای یکدیگر آنطور که هست، در اغلب ازدواجها موجب نارضایتی زوجین شده، بر جنبههای مثبت ازدواج غلبه مییابد. ریشه مشکلات و ناسازگاریهای زناشویی در تفکرهای غیرمنطقی یک یا هردو شریک زندگی است که در صورت اصلاح این تفکرات، اختلافات زناشویی نیز از بین میرود (الیس، 1375؛ به نقل از حیدری و همکاران، 1384). اصولاً شکست در برقراری ارتباط شایعترین شکایت زوجهای جداشده است. برای اطلاع بیشتر از رفتارهای اشخاص باید به پشت پرده اعمال و به فراسوی افکار خودانگیخته آنها رفته و باورهای اولیه آنها را جستجو کنیم. خوشبختانه بعضی از این باورها آنقدر عمیق نیستند و میتوان به سهولت آنها را شناسایی کرد (بک، 1380).
از سوی دیگر، کششها و کیفیت زندگی جنسی انسان به اندازهی اصل زیستن، پربار و پیچیده است. فعالیت جنسی و جنسیت، بخش مهمی از زندگی زناشویی است. تحقیقات متعددی که درمورد عوامل مرتبط با ازدواج انجام گرفته است، نشان میدهد که مسائل جنسی از لحاظ اهمیت در ردیف مسائل درجه اول زوجین قرار دارد (دانکامب، 1983؛ کرافورد و پاپ، 2003؛ برادبری و کارنی، 2004؛ به نقل از دیویس و شاور، 2006). نارضایتی از رابطه جنسی میتواند به مشکلات عمیق در روابط زوجین و ایجاد تنفر از همسر، دلخوری، حسادت، رقابت، حس انتقامگیری، احساس تحقیر، احساس عدم اعتماد به نفس و نظایر آنها منجر شود. این مسائل توسط تنشها و اختلافات، تقویت شده یا در قالب آنها تجلی و بروز مییابد و به تدریج شکاف بین همسران را عمیقتر میسازد (کریستوفر و اسپرچر، 2000).
اختلال عملکرد جنسیدر اثر مصرف مداوم و مزمن مواد افیونی، همواره یکی از مشکلات جدی است که سوءمصرفکنندگان مواد، با آن مواجه هستند (فوس و گرزالکا، 1987). نظریه روانتحلیلی فروید بر این باور است که غریزه جنسی، مهمترین انگیزه فرد برای زندگی است و کسانی که غرایزشان به خصوص تمایلات جنسی اولیه آنها در دوران کودکی بهویژه در سنین 4یا5 سالگی سرکوب شده، دچار عقده ادیپ و در نتیجه مشکلات جنسی در سنین بزرگسالی میشوند (ولف، 2005). در ابتدای قرن بیستم، پزشکانی مانند ابینگ، اختلال عملکرد جنسی را ناشی از استمناء در دوران کودکی و فعالیت جنسی بیش از حد پس از بلوغ دانستند. رفتاردرمانگرانیمانند ولپ معتقد بودند که تشویش و اضطراب، علت اصلی اختلال عملکرد جنسی است (لویی، 2005). در سالهای اخیر دو نظریه کلی در مورد اختلال عملکرد جنسی مطرح بوده است که عبارتند از تئوری روانزاد که اختلال عملکرد جنسی، را به بازتاب شرطیشدن نسبت میدهد که طی آن، الگوی انزال سریع تثبیت میشود. این دیدگاه معتقد است که مقاربت یا خودارضایی، مکرراً به علتهای مختلفی همچون اضطراب، احساس گناه و ترس از فاش شدن با عجله و به صورت سریع انجام میگردد و پیامد آن، اختلال در عملکرد جنسی خواهد بود (عسلیان، 2005). در مقابل نظریهی روانزاد، تئوری ارگانی- فیزیکی، معتقد است که اختلال عملکرد جنسی، یک اختلال روان- تنیاست. این نظریه به نقش انتقالدهندههای عصبیدر مغز در ایجاد اختلال عملکرد جنسی اشاره دارد (عسلیان، 2005). لیکن هیچکدام از این نظریهها، به تنهایی نمیتوانند به تبیین این مسئله بپردازند.
با این وجود، مطالعات پزشکی در طی چند دهه اخیر نشان میدهد که مصرف هروئین و اندورفینها چه از طریق مهار تولید هورمونهای جنسیبه وسیله هیپوتالاموسو چه از طریق مهار سنتز تستوستروندر بیضهها، موجب کاهش غلظت تستوسترون خون میشود (جهرمی و همکاران، 1388) که خود باعث اختلال در عملکرد جنسی فرد بیمار میباشد. اختلال عملکرد جنسی حاصل مصرف مواد افیونی، میتواند در تمامی مراحل تحریک جنسی(نعوظ)، پلاتو(مرحله برانگیختگی جنسی) و ارگاسم (انزال) در چرخه واکنشهای جنسی به وجود آید (کواگلیو، لوگوبونیو پاتارو، 2008) و موجب بروز مشکلات و اختلالات روحی و روانشناختی همچون اضطراب، افسردگی، دلزدگی و مشکلات زناشویی بین فرد مصرفکننده مواد و همسرش گردد که خود به مشکلات جنسی فرد دامن میزنند. اگرچه مصرف مواد افیونی به خصوص تریاک و هروئین فشرده (کراک)، در دوران ابتدایی مصرف، با کاهش اضطراب و یا بالابردن موقتی خلق و بهبود عملکرد جنسی همراه است، ولی به مرور و با استفاده مداوم از مواد، به تدریج میل جنسی کم یا قطع میشود و تحریک جنسی، صورت نمیپذیرد و فرد به مرحله اوج لذت جنسی یا ارگاسم نرسیده و یا اصلاً انزالی صورت نمیگیرد (جهرمی، مکری، فرهودیان و اختیاری، 1388). علاوه بر این، اختلال عملکرد جنسی میتواند باعث عود مصرف مواد در بیمارانی که تحت درمان سمزدایی هستند، گردد (پیتال و هلستروم، 2009).
مطالعات نشان داده است که سازگاری زناشویی بر بسیاری از ابعاد زندگی فردی و اجتماعی انسانها تأثیر میگذارند. روابط زناشویی رضایتبخش، زیربنای عملکرد خوب خانواده است و باعث رشد شایستگی و توانایی سازگاری و انطباق در بین کودکان میشود (کامینگ و او-ریلی، 1997). همچنین نتایج مطالعات مبین این نکته است که افراد متأهلی که زندگیشان پایدار است و از زندگی زناشویی خود رضایت کافی دارند، عموماً عمر طولانی دارند؛ بیشتر احتمال دارد از سرطان نجات یابند (کومز،1991)؛ تغذیه سالم و مطلوب دارند (وایت، 1997؛ گلن، 1996)؛ و کمتر دچار بیماری افسردگی و مشکلات روانشناختی میشوند (وایت، 1997؛ دمو، 1996). پژوهشها نشان دادند کودکانی که والدیدنشان ازدواج پایدار و همراه با سازگاری داشتهاند، وضعیت تحصیلی بهتری دارند (وسترمن و ادگار، 1995) و کمتر به الکل یا مواد مخدر روی میآورند (آماتو، 1993).
سازگاری زناشویی، احساس عینی از خشنودی، رضایت و لذت تجربهشدهی زن و مرد با توجه به تمام جنبههای رابطهی زناشویی است. به عنوان یکی از مهمترین مؤلفههای ثبات عاطفی زوجین به حساب میآید (فیشر و مکنالتی، 2008). روابط رضایتبخش در بین زوجین از طریق علاقهی متقابل، میزان مراقبت از همدیگر و پذیرش و تفاهم یکدیگر قابل سنجش است (سینها و مکرجی، 1990). سازگاری زناشویی در واقع یک ارزیابی کلی از وضع فعلی ارتباط، ارائه میدهد. یکی از رایجترین مفاهیم برای تعیین و نشان دادن میزان شادی و میزان پایداری رابطه، رضایت و سازگاری زناشویی است (دنیل و بارالد، 1999).
مهمترین مسئله در ازدواج و تشکیل خانواده، آرامشی است که فرد بدست میآورد. مطلوبیت زندگی، خشنودی از آن، و کیفیت و میزان سازگاری زناشویی نیز مانند سازگاری زندگی مجردی از عوامل مختلفی تأثیر میپذیرد که ارزیابی آنها در افراد و روابطشان، بخشی از ادبیات مشاوره، ازدواج و خانواده است (درویزه و کهکی، 1387).
مطالعه علمی سازگاری زناشویی از دهه 1990 تاکنون به شدت مورد توجه قرار گرفته است. در واقع رضایت زناشویی یک ارزیابی کلی از وضع فعلی ارتباط ارائه میدهد. رضایت و سازگاری زناشویی یکی از گستردهترین مفاهیم برای تعیین و نشان دادن میزان شادی و میزان پایداری رابطه است (ویگل، بالارد و دبورا، 1999، به نقل از احمدی، آزاد مرزآبادی و ملازمانی، 1384). پس آنچه در ازدواج مهم است سازگاری زناشویی و رضایت از ازدواج میباشد. برای توصیف سازگاری از اصطلاحات متعددی مانند رضایتمندی، سازش، خشنودی، موفقیت و کیفیت زناشویی استفاده شده است. با این وجود اغلب محققان دربارهی تعریف سازگاری اتفاق نظر ندارند. سازگاری به مذاکره مداوم، ارتباط و فرایند سازش مربوط میشود، درحالیکه رضایتمندی زناشویی بیشتر سطح ارزشیابی زودگذر در مقطعی از زمان است؛ سازگاری زناشویی را میتوان به عنوان منبع نظام خانواده یا حتی بخشی از نیروهای تأمین حیات و احیا کننده خانواده دانست. به عبارتی سازگاری زناشویی نتیجهی فرایند زناشویی و شامل عواملی مانند ابراز محبت و عشق همسران، احترام متقابل، روابط جنسی، تشابه نگرش و چگونگی ارتباط و حل مسئله است (ملازاده، 1381).
مطالعات نشان داده است که سازگاری زناشویی بر بسیاری از ابعاد زندگی فردی و اجتماعی انسانها تأثیر میگذارد. سازگاری زناشویی وضعیتی است که در آن زن و شوهر در بیشتر مواقع احساس خوشبختی و رضایت از یکدیگر را دارند و روابط زناشویی رضایتبخش، سنگ زیربنای عملکرد خوب خانواده است که به طور مستقیم یا غیرمستقیم، والدین مؤثر بودن را تسهیل میکند، روابط فرزندان را با یکدیگر و با والدین بهبود میبخشد و باعث رشد شایستگی و توانایی سازگاری و انطباق در بین کودکان میشود. به عبارت دیگر ازدواجهایی که در آنها توافق حاکم است، ارتباط مادر-کودک و پدر-کودک مثبت است و احتمال بیشتری وجود دارد که پدر و مادر نقشهای مشاب، شراکتی و همکاری متقابل داشته باشند، زیرا برای یک زوج سخت است که زن و شوهر خوبی نباشند و بخواهند والدین باکفایتی باشند (کامینگ، 1997؛ به نقل از احمدی و همکاران، 1384). همچنین بر طبق تحقیقات انجام شده، رضایت زناشویی نقش والدین را تسهیل میکند، عمر زن و شوهر را طولانی تر و باعث افزایش سلامت جسمانی و روانی، پیشرفت اقتصادی و رضایت از زندگی میگردد. روابط رضایتبخش بین زوجین از طریق علاقه متقابل، میزان مراقبت از همدیگر، پذیرش یکدیگر و تفاهم، قابل ارزیابی است (سینها و مکرجی، 1990).
در زندگی روزمرهی زوجهای سازگار، پویایی و تحرکی وجود دارد که از افکار و احساسات منفی دربارهی یکدیگر (که همه زوجها دارند) و علیه این افکار بر احساسات مثبت، بازداری میکند. این زوجها زندگی زناشویی هوشمندانه و عاطفی دارند (گاتمن، 1999). همچنین مطالعات نشان میدهد که سازگاری زناشویی به سازگاری کلی فرد کمک میکند؛ یعنی همسرانی که از سازگاری زناشویی بالایی برخوردارند، عزت نفس بیشتری دارند و در روابط اجتماعی سازگارترند (ملازاده، 1381).
از سوی دیگر، ناسازگاری و نارضایتی زناشویی در روابط زن و شوهر ضمن برهم زدن تعادل روانی و عاطفی افراد خانواده، باعث اشکال در روابط اجتماعی، گرایش به انحرافات اخلاقی و افول ارزشهای فرهنگی بین زوجین میگردد. طبق تحقیقات، اضطراب، افسردگی، اختلالات عصبی، مقاربت دردناک زنان، آزار کودکان و نهایتاً طلاق از پیامدهای نامطلوب نارضایتی زناشویی است (عامری، 1382؛ به نقل از کنگرانی فراهانی، 1386).
روابط زناشویی متغیری چندعاملی است که شامل ابعاد فیزیولوژیک و جسمانی، روانی، اجتماعی و روحی و معنوی است (بلاچ، 1370، به نقل از گلپرور و مولوی، 1380). اختلال در هر یک از ابعاد چهارگانه فوق میتواند بنیان روابط زناشویی را سست نماید.
2-10-1- عوامل مؤثر بر سازگاری و ناسازگاری زناشویی
در پژوهشهای مختلف تلاشهایی در جهت شناسایی عوامل مؤثر بر سازگاری زوجین صورت گرفته است. وینچ و همکاران (1974، به نقل از نظری، 1386) هشت معیار را برای موفقیت زناشویی ذکر کردهاند: ثبات، انتظارات اجتماعی، رشد شخصیت، مصاحبت، شادی، رضایت، سازگاری و یکپارچگی. اسپربون (1980؛ به نقل از نوابینژاد، 1383) بر اساس تجارب کلینیکی خود دریافته است که ازدواجهای موفق در ارضای چهار نیاز اساسی زیر با یکدیگر مشابه هستند.
تأمینکننده نیازهای جنسی یکدیگرند؛
با یکدیگر ارتباط و تعامل توأم دارند و در موقعیتهای گوناگون ستایش و قدردانی را به یکدیگر ابراز میکنند؛
زمینههای تشویق برای رشد و شکوفایی یکدیگر را فراهم میسازند؛
نسبت به یکدیگر عشق و محبت میورزند.
گاتمن و همکاران (1998)، کارنی و برادبری (2000)، مکگلدریک و کارتر (1993) و راسل و ورنر (1994) به نقل از برک (1385) در تحقیقی عوامل مرتبط با رضایت زناشویی و نارضایتی زناشویی را مشخص نمودند:
پیشینهی خانوادگی- شباهت زوجین در طبقهی اجتماعی- اقتصادی، تحصیلات، مذهب و سن از عوامل رضایتمندی است در حالیکه تفاوت فاحش زن و شوهر در این مؤلفهها از عوامل مؤثر بر زندگی زناشویی ناخوشایند است.
سن ازدواج- ازدواجهای قبل از 20 سالگی به رضایت زناشویی پایین منجر میشود.
طول مدت رابطه آشنایی- حداقل طول دوره آشنایی برای رضایتمندی ازدواج 6ماه است.
رابطه با خانواده گسترده- در صورتی که زوجین دارای روابط گرم، صمیمی و مثبت با خانواده گسترده باشند، شانس رضایت زناشویی آنان بالا میرود.
حالتهای زناشویی در خانواده گسترده- در صورتی که در خانواده گسترده، زوجین دارای روابط نااستوار، جداییهای مکرر و طلاق باشند، احتمال رضایت زناشویی پایین میآید.
زمان اولین فرزند- درصورتی که اولین فرزندپیش از سال اول ازدواج به دنیا آید، میزان رضایت زناشویی کمتر میشود.
وضعیت مالی و شغلی- وجود امنیت شغلی از عوامل رضایت زناشویی است.
ویژگیهای شخصیتی- افرادی که از لحاظ شخصیتی مثبت باشند و مهارتهای کارآمد در حل مسئله داشته باشند، به احتمال بیشتر از زندگی زناشویی مطلوب برخوردارند.
2-10-2- نظریه مبادله در خصوص کیفیت رابطه
مطالعه کیفیت رابطه در روابط زناشویی در نظریههای مبادله و منبع ریشه دارد. نظریه مبادله بر این فرض استوار است که تعاملات انسانی یک حالت بازارگونه دارد و به این معنی که افراد تلاش میکنند که در جریان ارتباط، پاداشها را افزون سازند و هزینهها را کاهش دهند. انتظارات و گزینههای اجتماعی نیز در رویکرد مبادلهای روابط انسانی مدنظر قرار میگیرند. نظریههای مبادله به طور گستردهای برای مطالعهی روابط نزدیک مانند همخانگی، همسرگزینی، تعهد، کیفیت و رضایت زناشویی، روابط بیننسلی، قدرت و تصمیمگیری، سلطهگری و سلطهپذیری به کار گرفته میشوند. مثلاً لیوایز و اسپنیر (1982، 1979) یک چهارچوب مبادلهای را برای نقش کیفیت و جایگزینهای زناشویی به عنوان تعدیلکننده ثبات زناشویی، استفاده کردهاند. راسبالت و مارتز (1995) یک مدل سرمایهگزاری (به عنوان یکی از مدلهای رویکرد مبادلهای) را برای مطالعهی باقی ماندن زنان در روابط سوءاستفادهگرانه استفاده کردند. مطالعاتی از این دست نشان میدهد که اگر گزینهها و جایگزینهای بهتری در دسترس نباشد، فرد ممکن است در یک رابطه غیر رضایتبخش باقی بماند (به نقل از تاکیجیکو، 2003).
مطالعه کیفیت رابطه از منظر رویکرد مبادله، فهمیدن آنچه را که افراد و همسرشان در روابط زناشویی خود جهت رفع یا کاهش مصرف مواد انجام میدهند یا به عنوان پاداش هزینه ادراک میکنند، آسان میکند. انتظار میرود که اگر مصرف مواد در طول زمان کاهش یابد، پاداش ادراک شده (کیفیت ارتباطی بهبودیافته)، در طول زمان افزایش مییابد (تاکیجیکو، 2003).
آنچه گذشت مرور مختصری بود بر برخی از مفاهیم کیفیت رابطه زناشویی جهت ورود به بحث عوامل زناشویی مؤثر در نگهداری سوءمصرف مواد. در این بخش پس از تبیین نظری عوامل نگهدارنده سوءمصرف مواد، برخی از پیشآیندها، پیامدها و سبکهای ارتباطی زناشویی که منجر به نگهداری سوءمصرف مواد میشوند، بحث میشود.
2-10-3- پیشآیندها و سبکهای ارتباط زناشویی نگهدارنده اعتیاد
تنوعی از رویدادها و محرکهای پیشآیند ممکن است بر مصرف مواد مقدم باشد که ممکن است شامل: عوامل فردی، زوجی یا سایر عوامل مؤثر باشد. پیشآیندها ممکن است اشکالی از محیط فیزیکی (مانند: دیدن ابزار مصرف یا مکان مصرف قبلی)، زمان خاصی از روز یا رویدادهای بینفردی باشند. در اینجا بر پیشآیندهای خانوادگی که با مصرف مواد در ارتباطند اشاره میکنند (اپشتاین، مککرادی و سل، 2003، به نقل از دریانورد، 1388).
رفتارهای مقابلهای خاص همسران یک دسته از پیشآیندهای مصرف را تشکیل میدهد. زنان (همسران افراد معتاد) اغلب شوهران معتاد خود را ترک میکنند به این دلیل که معتقدند ترک همسرشان آنها را در جهت پرهیز از مصرف مواد تقویت میکند، اما مطالعات تجربی نشان دادهاند که عکس این قضیه ممکن است صادق باشد. مطالعهای که توسط موس، فینی و کرانکیت (1990) انجام شد و قبل از آن، آنچه توسط ارفورد (1975، به نقل از دریانورد، 1388) و همکاران انجام شد، دریافتند که رفتارهای اجتنابی و ترک کردن منجر به پیامدهای مصرفی بدتری میشود. درحالیکه سبکهای مقابلهای همسران جرأتورز و متعهد، با کاهش در میزان مصرف شوهران معتاد آنها در ارتباط بوده است. بنابراین برنامههای خانوادهدرمانی باید بر آموزش ارتباطات قاطعانه اما حمایتکننده تأکید ورزند (مککرادی، اپشتاین و سل، 2003، به نقل از دریانورد، 1388).
دسته دوم پیشآیندهای خانوادگی، تعاملات منفی است. مدل نگهداری شناختی-رفتاری-سیستمی تا حدی بر یک سری یافتههایی مبتنی است که خانوادههای معتادان منفیتر، متعارضتر و بیگانهتر (دورتر) از خانوادههای کنترل هستند (روتاندا و افارل، 1997). وجود این تعاملات منفی منبع استرس برای خانوادههای معتادان است و به عنوان یک پیشآیند برای مصرف و عود خدمت میکند.
همچنین مککرادی، اپشتاین و سل (2003، به نقل از دریانورد، 1388) دو سبک ارتباطی دیگر را در تعاملات زوجهایی که یکی از همسران معتاد است مشخص کردهاند که عبارتند از سبک ارتباطی تقاضا-ترک و سبک ارتباطی با سطح بالای هیجان ابراز شده، آنها در ادامه این دو سبک را اینگونه توصیف میکنند:
تعاملات تقاضا- ترک
تعاملات تقاضا- ترک نوع خاصی از سبک ارتباطی منفی در خانوادههای معتادان است که در آن یک همسر تعقیب و تقاضا میکند در حالیکه همسر دیگر فاصله میگیرد، دفاع میکند و کنار میکشد. این نوع تعامل در روابط همسری معتادان بسیار رایج است که در آن همسر غیرمعتاد، انتقاد میکند و از همسر معتاد که کنار میکشد تقاضای تغییر میکند و این حالت منجر به یک چرخه تقاضا- ترک میشود. این چرخه ممکن است مشکل مصرف را حفظ کند و همچنین منجر میشود به استرس و نارضایتی زناشویی بیشتر برای هر دو همسر و استرس و نارضایتی هم به نوبه خود پیشآیندی برای مصرف بیشتر میشود.
هیجان ابراز شده
هیجان ابراز شده نیز شکلی از ارتباطات منفی است که در ادبیات اعتیاد و خانواده مورد توجه بسیاری قرار گرفته است (اُفارل، چوکیت و کاتر، 1998) و احتمالاً یک پیشآیند مهم برای مصرف را نشان میدهد. استرس ابراز شده در خانوادههای معتادان، ترکیبی از انتقادگری، خصومت و درگیری هیجانی بیش از اندازه به سمت همسر معتاد، تعریف شده است. هیجان ابراز شده بالا (در همسران معتادان)، در مقایسه با هیجان ابراز شده پایین، با رضایت زناشویی پایینتر، نرخ بالاتر عود، زمان کوتاهتر برای عود پس از درمان ارتباط دارد. انتقادگری و ناامیدی همسر غیرمعتاد هنگامی که به سوی همسر معتاد باشد، ممکن است منجر شود به استرس زناشویی بیشتر و سرانجام مصرف بیشتر مواد شود. به نوبه خود یک مشکل اعتیادی شدیدتر ممکن است منجر به هیجان ابراز شده بیشتر و به همان اندازه، احتمال بیشتر عود شود. مشکلات ارتباطی خاص، مانند نارضایتی و بدکارکردی جنسی، ممکن است منابع دیگر استرس و یک پیشآیند امکانپذیر برای مصرف مواد باشد.
به عنوان بخشی از مدل شناختی- رفتاری- سیستمی نگهداری، هر تعاملی که منجر به عواطف منفی با استرس شود، احتمالاً سهمی در نگهداری سوءمصرف مواد دارد (مککرادی، اپشتاین و سل، 2003، به نقل از دریانورد، 1388).
2-11- پیشینه پژوهشی
مطالعات بلیسنر، آلبرچ،شواگر، وکبکر، لیچرمن و کلینگمولر (2004) روی گروهی از سوءمصرفکنندگان هروئین، نشاندهنده شیوع قابل ملاحظه این اختلال در بین بیماران در شروع درمان است. در پژوهشی که روی 201 مرد سوءمصرفکننده مواد تحت درمان نگهدارنده متادون در 7 کلینیک درمان نگهدارنده متادون و بوپرنورفین صورت پذیرفته، مشخص شده است که 24% از این بیماران از اختلالات خفیف تا متوسط جنسی و 18% آنها از اختلالات شدید جنسی در رنج بودند (وسپس و همکاران، 2006؛ به نقل از باباخانیان و همکاران، 1390). در پژوهشی که در ارتباط با شیوع اختلالات جنسی در مردان مبتلا به سوءمصرف مواد انجام شد، محققان دریافتند که این بیماران، دارای اختلال قابل ملاحظه در عملکرد جنسی به خصوص عملکرد نعوظی در مقایسه با جمعیت سالم بودند (لاپرا، فرانچ،تگی و مچیا، 2003).
مطالعه هانبری و همکاران (2000) روی عملکرد جنسی معیوب 50 بیمار مرد تحت درمان نگهدارنده متادون نشان داد که 33% این افراد، دچار اختلال جدی در عملکرد جنسی بوده و 50% این افراد، حتی پس از گذشت یک ماه از درمانشان، همچنان دارای اختلال بودند. در این میان، افراد مصرف کننده هروئین به میزان 71% این اختلال را نشان دادند.
پژوهش تاتاری، فرنیا، فقیه و نصیری (2010) روی 177 بیمار وابسته به مواد افیونی صورت پذیرفته و نشاندهنده وجود اختلالات جنسی قابل ملاحظه در 70% مراجعهکنندگان بوده است.
باباخانیان و همکاران (1390)، به بررسی مقدماتی اختلال عملکرد جنسی در گروهی از بیماران وابسته به مصرف مواد افیونی تحت درمان نگهدارنده متادون قبل و بعد از 6 ماه درمان پرداختند و دریافتند که عملکرد نعوظی با افزایش میانگین بهبودی متوسطی را نشان داد، درحالیکه وضعیت مقاربت جنسی بهبودی کامل یافت. میزان میل جنسی و نمره کلی رضایت جنسی بهبود جزئی نشان دادند در حالیکه عملکرد ارگاسمی با تغییر اندک نشاندهنده بهبودی نبود.
باباخانیان و همکاران (1390) مطالعهای در زمینهی اختلالات عملکرد جنسی مردان مبتلا به سوءمصرف مواد افیونی تحت درمان نگهدارنده متادون انجام دادند و نتایج تحقیق مبین شیوع اختلالات عملکرد جنسی و بهبود برخی از مؤلفههای عملکرد جنسی در درمان بود.
رحمانی، صادقی، اللهقلی، مرقاتی خویی (1389) در تعیین ارتباط رضایت جنسی با عوامل فردی در زوجین نشان دادند که ارتباط آماری معناداری بین هرکدام از عوامل فاصله سنی زوجین، مدتزمان ازدواج و وضعیت اعتیاد زنان و مردان و رضایت جنسی آنان وجود دارد.
رحمانی، مرقاتی خویی، صادقی، اللهقلی (1390) طی تحقیق دیگری نشان دادند که رضایت از زندگی زناشویی با رضایت جنسی رابطه معناداری دارد. همچنین بین رضایت از زندگی زناشویی و فاصله سنی زوجین ارتباط آماری معناداری پیدا شد.
وزیری و لطفی کاشانی (1387)، 194 نفر از دانشجویان زن دانشکده روانشناسی واحد رودهن را مورد مطالعه قرار داده و اعلام داشتند که خودکارآمدی جنسی با سازگاری زناشویی رابطه معناداری داشته و از نمرات خودکارآمدی جنسی میتوان نمرات سازگاری زناشویی افراد را پیشبینی کرد.
نتایج مطالعه دان، دی، برونو، دجنهارت و کمپبل(2010) بر روی مصرفکنندگان قرص اکستازی سطوح بالایی از روابط جنسی محافظت نشده را در شش ماه گذشته نشان داد. همچنین روابط جنسی محافظت نشده با دگرجنسگرایی مرتبط بود.
چان، هایو، روان، کسل، چن، شین و همکاران (2008) اثر متادون را بر روی رفتارهای پرخطر جنسی در 557 مصرفکننده هروئین در چین اندازه گیری کرده و دادهها بیانگر اثر مثبت و کوتاهمدت متادون روی رفتارهای پرخطر بود اما برای بررسی آثار بلندمدت تحقیقات بیشتری لازم است.
تحقیق حیدری و همکاران (1390) بر روی تغییرات رفتارهای جنسی محافظت نشده و تزریق مشترک در معتادان مراجعه کننده به مراکز درمان نگهدارنده با متادون نشان داد که میانگین تعداد تزریقهای مشترک و تماسهای جنسی محافظتنشده در بعد از مراجعه به مرکز نسبت به قبل از آن به طور معناداری کاهش یافت.
جانسون، هانسون،متزگر، برمز و دوان (2012) طی تحقیقی تغییرات فعالیت جنسی را طی درمان وابستگی به مواد نشان دادند. آنان اعلام داشتند شش ماه پس از ترک درمان، رفتارهای جنسی که شامل رفتارهای پرخطر نیز بود، افزایش معناداری نسبت به قبل از آن داشت.
موحد و عزیزی (1390) نشان دادند که رابطه معکوس و معناداری بین رضایتمندی جنسی زنان و تعارضات میان همسران وجود دارد، بدان مفهوم که هرچه رضایتمندی جنسی زنان افزایش مییابد، تعارضات زوجین کاهش پیدا میکند و بالعکس.
بخشایش و مرتضوی (1388) طی مطالعهای در میان زوجین ساکن شهرستان یزد نشان دادند که همبستگی بین رضایت جنسی و سازگاری زناشویی مثبت است، اما این متغیر با سلامت عمومی رابطهای ندارند، همچنین مدتزمان ازدواج با سازگاری زناشویی و سلامت عمومی معنادار نبود اما با رضایت جنسی رابطه معنادار و معکوس داشت.
واقعی، میری و قاسمیپور (1387)، عوامل مرتبط با میزان سازگاری زناشویی را در کارمندان دو دانشگاه بیرجند بررسی کردند و دریافتند که عمدهترین میزان نارضایتی از بین مؤلفههای نهگانه در زمینه روابط جنسی و حل تعارض بود.
استاکرت و بورسیک (2003) در تحقیقی، رابطه بین باورهای ارتباطی و سبک دلبستگی (ایمنی، دوسوگرایی و اجتنابگری) و نیز نارضایتی ارتباطی را مورد بررسی قرار دادند. نتایج نشان داد که افراد ناایمن، با باورهای ارتباطی غیرمنطقی رابطه معنادار دارد و عدم رضایت از ارتباط نیز با باورهای غیرمنطقی رابطه دارد.
مولر و وانزیل (1991) نیز در پژوهشی بین باورهای ارتباطی و سازگاری زناشویی نشان دادند که بین نمره مقیاس سازگاری زناشویی (DAS) و خردهمقیاسهای باور به تخریبکنندگی مخالفت (D) و کمالگرایی جنسی (S) از سیاهه باورهای ارتباطی (RBI) همبستگیهای معناداری وجود دارد.
سالیوان و سویبل (1995) در پژوهشی به بررسی رابطه بین انتظارات جوانان و سطوح باورهای غیرمنطقی و رضایت آنها از روابط زناشویی پرداختند. نتایج نشان داد که عدم رضایت از زندگی فعلی با سطوح باورهای غیرمنطقی و انتظارات آنها رابطه دارد.
سلیمانیان (1373) تأثیر تفکرات غیرمنطقی بر نارضایتی زناشویی را در یک نمونه ایرانی بررسی کرد. نتایج نشان داد که افراد با تفکرات غیرمنطقی به طور معناداری از نظر سازگاری زناشویی در سطح پایینتری قرار دارند.
صادقی (1380)، در یک مطالعه میدانی به این نتیجه دست یافت که افراد معتاد به مواد مخدر نسبت به افراد غیرمعتاد از تحریفات شناختی بیشتری برخوردارند و تأثیر مواد بر تفکرات غیرمنطقی و نگرشهای ناکارآمد معتادین تأیید گردید (با استفاده از پرسشنامه جونز مانند مقیاس نگرشهای ناکارآمد بک).
لطفآبادی (1375)، ویژگیهای شخصیتی معتادین را از نگاه بالینی مورد بررسی قرار داده و در نتایج خود گزارش نموده معتادین از صفاتی مانند درونگرایی، روانرنجوری برخوردار بوده به طوری که نگرش آنها را به محیط پیرامون تغییر داده و تفکر آنها را در حل مسائل روزمره ناکارآمد مینماید. از مجموعه تحقیقاتی که در داخل کشور انجام گرفته چنین استنباط میشود که ویژگیهای شخصیتی افراد معتاد به مواد مخدر همواره تحت تأثیر سوء مصرف مواد قرار داشته، نگرش آنها را نسبت به محیط پیرامون در جهت منفی تغییر داده و همواره برای حل مسائل شخصی و روزمره خود از تفکری ناکارآمد برخوردار میگردند.
نتایج تحقیق عزیزمحمدی (1386) نشان داد که نمرات تفکر ناکارآمد در دوگروه افراد بهنجار و معتاد (به تریاک و هروئین) اختلاف معنیدار وجود دارد. همچنین این تحقیق نشان داد که بین نمرات ویژگیهای شخصیتی، تفکر ناکارآمد و مدت مصرف مواد در افراد هردوگروه معتاد به تریاک و هروئین رابطه معنیدار وجود دارد. از آنجا که افراد گروه معتاد به هروئین (66 درصد)، سابقه مصرف مواد بیش از دو سال داشتهاند شدت این رابطه نیز بیشتر بوده است.
2-12- فرضیههای پژوهش
رضایت جنسی پیشبینیکنندهی معنادارسازگاری زناشویی در افراد دارای سوءمصرف مواد میباشد.
باورهای ارتباطی ناکارآمد پیشبینیکنندهی معنادار سازگاری زناشویی در افراد دارای سوءمصرف مواد میباشد.
رضایت جنسی فرد پیشبینیکنندهی معنادار سازگاری زناشویی همسر در افراد دارای سوءمصرف مواد میباشد.
باورهای ارتباطی ناکارآمدفرد پیشبینیکنندهی معنادار سازگاری زناشویی همسر در افراد دارای سوءمصرف مواد میباشد.
بین رضایت جنسی در دو گروه افراد سوءمصرفکننده مواد (متقاضی ترک) و افراد دارای درمان نگهدارنده تفاوت وجود دارد.
بین سازگاری زناشویی در دو گروه افراد سوءمصرفکننده مواد (متقاضی ترک) و افراد دارای درمان نگهدارنده تفاوت وجود دارد.
بین سازگاری زناشویی همسر فرد در دو گروه افراد سوءمصرفکننده مواد (متقاضی ترک) و افراد دارای درمان نگهدارنده تفاوت وجود دارد.
بین باورهای ارتباطی ناکارآمد فرد در دو گروه افراد سوءمصرفکننده مواد (متقاضی ترک) و افراد دارای درمان نگهدارنده تفاوت وجود دارد.
بین باورهای ارتباطی ناکارآمد همسر فرد در دو گروه افراد سوءمصرفکننده مواد (متقاضی ترک) و افراد دارای درمان نگهدارنده تفاوت وجود دارد.
منابع
منابع فارسی
آجیلچی، بیتا، نادری، امیر، قائمی، فاطمه. (1389). رابطه ویژگیهای شخصیتی زنان معتاد با نظم اجتماعی. فصلنامه نظم و امنیت انتظامی، 2(4): 51-69.
آزاد، حسین. (1377). آسیبشناسی روانی، چاپ اول، تهران، موسسه انتشارات بعثت.
آزاد فلاح، پرویز. (1379). بنیاد زیستیروانی زمینهساز اعتیاد. مجله روانشناسی.4(3[15]): 234-246.
ادیبراد، نسترن، مهدوی، اسماعیل، ادیبراد، مجتبی، دهشیری، غلامرضا. (1384). مقایسه باورهای ارتباطی زنان مراجعه کننده به مراکز قضایی و زنان مایل به ادامه زندگی مشترک شهر تهران. فصلنامه خانوادهپژوهی، سال اول، شماره2: 131-138.
احمدی، خدابخش، آزاد مرزآبادی، اسفتدیار و ملازمانی، علی. (1384). بررسی وضعیت ازدواج و سازگاری زناشویی در بین کارکنان سپاه. مجله طب نظامی، 7(2)، 141-152.
ازخوش، منوچهر، عسگری، علی. (1386). اندازهگیری باورهای غیرمنطقی در روابط زناشویی: استانداردسازی پرسشنامه باورهای ارتباطی. فصلنامه روانشناسان ایرانی، سال چهارم، شماره14: 137-153.
اکبری زردخانه، سعید، جوادی، رحم خدا. (1388). رابطه پایگاه هویت و روابط ولی- فرزندی در زنان معتاد. خانواده پژوهی، سال پنجم، شماره19: 371-385.
باباخانیان، مسعوده، اقلیما، مصطفی، راهب، غنچه. (1390). بررسی مقدماتی اختلالات عملکرد جنسی مردان مبتلا به سوءمصرف مواد افیونی تحت درمان نگهدارنده متادون. فصلنامه اعتیادپژوهی سوءمصرف مواد. 5(18): 85-98.
باقیانیمقدم، محمدحسین، فاضلپور، شکوه، رهایی، زهره. (1387). مقایسه دیدگاه معتادین و غیرمعتادین درمورد علل گرایش به اعتیاد. فصلنامه پژوهشی دانشکده بهداشتیزد. 7(3و4): 40-49.
بخشایش، علیرضا، مرتضوی، مهناز. (1388). رابطه رضایت جنسی، سلامت عمومی و رضایت زناشویی در زوجین. فصلنامه روانشناسی کاربردی. 3(4[12]): 73-85.
برک، لورا. (1385). روانشناسی رشد. ترجمه یحیی سیدمحمدی. تهران: نشر ارسباران.
برنز، دیوید. (1371). شناختدرمانی، روانشناسی افسردگی (فنون و شناخت شخصیت و تغییر آن). ترجمه مهدی قراچهداغی، ناشر: مترجم. (تاریخ انتشار اثر اصلی، 1990).
برنشتاین، ف. اچ، و برنشتاین، م. ت. (1380). شناخت و درمان اختلافهای زناشویی (زناشویی درمانی). ترجمه ح. ر. سهرابی، تهران: موسسه خدمات فرهنگی رسا. (تاریخ انتشار اثر اصلی، 1989).
بک، آرون تی. (1380). عشق هرگز کافی نیست. ترجمه مهدی قراچهداغی، چاپ چهاردهم، تهران: نشر پیکان
تاتاری، فائزه، شاکری، جلال، نصیری، آرش، قلیچی، لادن و عبدلی، غلامرضا. (1385). میزان عود در افراد وابسته به اپیوئید تحت درمان نگهدارنده با نالترکسون مراجعهکننده به مراکز درمانی و بازتوانی بهزیستی کرمانشاه. بهبود، سال دهم، شماره سوم، 332-341.
تقوی، اردوان. (1383). آیا متادون اعتیادآور است؟، مجله همراه، شماره 19، صفحه 11.
توکلی قوچانی، حمید، آرمات، محمدرضا، مرتضوی، حامد. (1381). عوامل مرتبط با اقدام به ترک اعتیاد در مراجعه کنندگان به کلینیک ترک اعتیاد بهزیستی بجنورد طی سالهای 80-1379. مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی زنجان. (38): 32-37.
ثابتی، م. (1387). میزان تأثیر خشونت والدین بر گرایش فرزندان به اعتیاد. پایاننامه کارشناسی ارشد پژوهشگری علوم اجتماعی. دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات
جهرمی، لیلا، مکری، آذرخش، فرهودیان، علی، اختیاری، حامد. (1388). پیچیدگیهای جنسی مواد مخدر و درمان آن. فصلنامه اعتیاد (در باب شناخت و مداخله سوءمصرف مواد).9(3): 85-87
حجتی، حمید، آلوستانی، سودابه، آخوندزاده، گلبهار، حیدری، بهروز، شریفنیا، سید حمید. (2010). بررسی بهداشت روانی و ارتباط آن با کیفیت زندگی در معتادین. مجله علوم پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی شهید صدوقی یزد. 18(3): 207-214.
حیدری، محمود، مظاهری، محمدعلی، پوراعتماد، حمیدرضا. (1384). رابطه باورهای ارتباطی با احساسات مثبت نسبت به همسر. فصلنامه خانوادهپژوهی. 1(2): 121-130.
حیدری پهلویان، احمد، امیرزرگر، محمدعلی، فرهادی نسب، عبداله و محجوب، حسین. (1382). بررسی مقایسهای ویژگیهای شخصیتی معتادان به مواد مخدر با افراد غیرمعتاد ساکن همدان. مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی همدان، سال دهم، شماره2: 55-62..
خلعتبری، جواد، قربان شیرودی، شهره، مهدیون، زهرا السادات. (1388). تأثیر آموزش برنامهی آمادگی ازدواج بر باورهای ارتباطی زوجین. فصلنامه روانشناسی تربیتی (دانشگاه آزاد اسلامی واحد تنکابن)، سال اول، شماره1: 32-45.
داجن، چارلز. ایی، شی، مایکل. دبلیو. (1383). روانشناسی اعتیاد. ترجمه بایرامعلی رنجگر، چاپ اول، تهران: نشر روان.
درویزه، زهرا و کهکی، فاطمه. (1387). بررسی رابطه سازگاری زناشویی و بهزیستی روانی. مطالعات زنان، 6(1)، 91-104.
دریانورد، فاطمه (1388). مقایسه اثربخشی زوجدرمانی گروهی کوتاهمدت با رویکرد تلفیقی و درمان سنتی بر نگهداری پاکی و سازگاری زناشویی و بیمارن مبتلا به سوءمصرف مواد. پایاننامه کارشناسی ارشد. دانشگاه شیراز.
دفتر مطالعات و پژوهشهای ستاد مبارزه با مواد مخدر. (1380). بررسی دموگرافیک معتادان. مجله اصلاح و تربیت. 5(52): 25-32.
رحمانی، اعظم، صادقی، نرجس، اللهقلی، لیلا، مرقاتیخویی، عفتالسادات. (1389). ارتباط رضایت جنسی با عوامل فردی در زوجین. نشریه مرکز تحقیقات مراقبتهای پرستاری دانشگاه علومپزشکی تهران (نشریه پرستاری ایران). 23(66): 14-22.
رحمانی، اعظم، مرقاتی خویی، عفتالسادات، صادقی، نرجس، اللهقلی، لیلا. (1390). ارتباط رضایت جنسی و رضایت از زندگی زناشویی. نشریه مرکز تحقیقات مراقبتهای پرستاری دانشگاه علومپزشکی تهران (نشریه پرستاری ایران). 24(70): 82-90.
روزنهان، دیوید ال، سلیگمن، مارتین ای.بی. (1380). آسیبشناسی روانی. نرجمه یحیی سیدمحمدی، جلد دوم، تهران: نشر ساوالان.
زینالی، علی، وحدت، رقیه، حامدنیا، صفر. (1386). بررسی زمینههای پیشاعتیادی معتادان و مقایسه آن با افراد سالم غیرمعتاد. دانش و پژوهش در روانشناسی (دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان). 9(33): 149-168.
سلیمانیان، علی اکبر. (1373). بررسی تأثیر تفکرات غیرمنطقی بر اساس رویکرد شناختی بر نارضایتی زناشویی. پایاننامه کارشناسی ارشد. چاپ نشده، تهران: دانشگاه تربیت معلم.
صادقی، نادر. (1380). بررسی و مقایسه تحریفات شناختی و تفکرات ناکارآمد در مردان معتاد.
صفری نژاد، د. (1391). نگاهی به تأثیر مصرف مواد مخدر بر زندگی زناشویی. Http://Www.Safarinejad.Ir/Article: 23آذرماه
عزیزمحمدی، سعیده. (1386). مقایسه ویژگیهای شخصیتی و تفکر ناکارآمد در افراد معتاد به مواد مخدر (تریاک و هروئین) و افراد بهنجار. پایاننامه کارشناسی ارشد روانشناسی بالینی. دانشگاه شیراز.
عزیزی، عبدالرضا. (1381). پیشگری و درمان اعتیاد. انتشارات چهارم.
عیسینژاد، امید، احمدی، سیداحمد، اعتمادی، عذرا. (1388). اثربخشی غنیسازی روابط بر بهبود کیفیت روابط زناشویی زوجین. مجله علوم رفتاری. 4(1): 9-16.
فتحی، سروش، ثابتی، مریم، بهروزنیا، پرستو. (1389). تأثیر خشونت مادران بر اعتیاد فرزندان. فصلنامه پژوهش اجتماعی. 3(8): 131-145
فرجاد، حسین، بهروش، هما، وجدی، زهره. (1382). اعتیاد و شیوههای درمان آن برای خانواده. تهران: مرکز مطبوعات و انتشارات قوه قضائیه.
فروتن، کاظم، میلانی، مریم (1387). بررسی شیوع اختلالات جنسی در متقاضیان طلاق مراجعهکننده به مجتمع قضایی خانواده، دو ماهنامه علمی-پژوهشی دانشگاه شاهد، سال 16، شماره 87: 39-45.
فرهادی نسب، عبدالله، مانی کاشانی، خسرو. (1387). بررسی تاثیر درمان جایگزین با متادون بر افسردگی بعد از ترک در معتادان شهر همدان. مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی ایلام. 16(2):1-2.
قمری، محمد. (1390). مقایسه ابعاد عملکرد خانواده و کیفیت زندگی و رابطه این متغیرها در بین افراد معتاد و غیر معتاد. فصلنامه اعتیادپژوهی سوءمصرف مواد. 5(18): 55-68.
کاپلان، هارولد، بنیامین، سادوک. (1379). خلاصه روانپزشکی علوم رفتاری- روانپزشکی بالینی. ترجمه نصرتاله پورافکاری، جلد سوم، تهران: انتشارات شهرآب.
کاپلان، هارولد، سادوک، بنجامین. (2003). خلاصه روانپزشکی: علوم رفتاری/ روانپزشکی (ویراست نهم). ترجمه حسن رفیعی، فرزین رضاعی. تهران، انتشارات ارجمند: 254
کالات، جیمز. (1386). روانشناسی فیزیولوژیک. ترجمه یحیی سید محمدی، تهران: انتشارات روان
کامکار، مهدیس. (1382). آثار و پیامدهای سه رویکرد «جرمزدایی»، «جرمانگاری» و «کاهش عوارض» در برنامههای اعتیاد. فصلنامه رفاه اجتماعی. 3(9): 27-61.
کنگرانی فراهانی، طاهره. (1386). بررسی میزان اثربخشی آموزش مدل اصلاح رابطه (RE) بر رضایتمندی زناشویی. پایاننامه کارشناسی ارشد. دانشگاه علامه طباطبایی.
گلپرور، محسن، مولوی، حسین. (1380). مقایسه ویژگیهای روانی و روابط زناشویی معتادان و غیرمعتادان با همسران آنها. دانش و پژوهش، شماره 7، ص 1-20.
لطفآبادی، حسین. (1375). سنجش و اندازهگیری، انتشارات سمت، چاپ دوم، تهران.
لیندزی، اسی. جی. ئی. و پاول، جی. ئی. (1377). اصول روانشناسی بالینی بزرگسالان. جلد اول، ترجمه هامایاک آوادین یانس و محمدرضا نیکخو، چاپ اول، تهران: انتشارات بیکران.
مشکبید حقیقی، ملکتاج، شمس مفرحه، زهرا، ولیمجد تیموری، میرمحمد، حسینی، فاطمه. (1382). تأثیر مشاوره زناشویی بر رضایت جنسی زوجین. فصلنامه پرستاری ایران. 16(33): 15-20.
مظاهری، محمدعلی، پوراعتماد، حمیدرضا. (1382). مقیاس باورهای ارتباطی. چاپ نشده. پژوهشکده خانواده، تهران: دانشگاه شهید بهشتی.
ملازاده، جواد. (1381). رابطه سازگاری زناشویی با عوامل شخصیت و سبکهای مقابلهای در فرزندان شاهد. پایاننامه دکترا. دانشگاه تربیت مدرس تهران.
مناجاتی، وحیدرضا، فرنام، رابرت، محمدی، مسعود. (1382). درمان اعتیاد. شیراز: انتشارات دریای نور.
موحد، مجید، عزیزی، طاهره. (1390). مطالعه رابطه رضایتمندی جنسی زنان و تعارضات میان همسران. زن در توسعه و سیاست. پژوهش زنان، 9(2): 181-206.
نجاری، فارس، پژومند، عبدالکریم، نازپرور، بشیر. (1381). اعتیاد، بازتابی از مرگ و میر شش ماهه اول سال 1379 ارجاع شده به سازمان پزشکی قانونی کشور. مجله علمی پزشکی قانونی. 8(27): 22-27
نریمانی، محمد، حبیبی، یعقوب، رجبی، سعید. (1390). مقایسه هوش هیجانی و کیفیت زندگی در مردان معتاد و غیرمعتاد. فصلنامه اعتیادپژوهی سوءمصرف مواد. 5(19): 21-38.
نظری، علی محمد. (1386). مبانی زوجدرمانی و خانواده درمانی. تهران: نشر علم.
نوابینژاد، شکوه. (1383). مشاوره ازدواج و خانوادهدرمانی. تهران: انتشارات اولیا و مربیان.
نورانیپور، رحمتاله. (1383). بررسی علل اعتیاد به مواد تغییردهنده خلق و رفتار و روشهای مؤثر و کارایی مشاوره اعتیاد. اعتیادپژوهی، سال دوم، شماره6، 40-49.
نورانیپور، رحمتاله، قربانی، مجید. (1385). مقدمه. در: مری ماردن، لاسکوئز، گلینگری، ماورر و کارلوسی، دیکلمنتی. گروهدرمانی معتادان، ترجمه رحمتاله نورانیپور و مجید قربانی، تهران: نشر روان.
واقعی، یداله، میری، محمدرضا، قاسمیپور، ملیحه. (1388). بررسی عوامل مرتبط با میزان رضایت زناشویی کارمندان در دو دانشگاه بیرجند. مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی بیرجند. 16(4): 43-50.
وزیری، شهرام، لطفی کاشانی، فرح. (1387). خودکارآمدی جنسی و رضایت جنسی. همایش روانشناسی و مشاوره. دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن.
وزیریان، محسن، مستشاری، گلاره. (1382). راهنمای کاربردی درمان سوءمصرفکنندگان مواد. ویرایش دوم. تهران: انتشارات پرشکوه.
منابع انگلیسی
Abbasi, S., Tazyky, S., Moradi, A. (2005).Template Based on Drug Abuse Demographic Factors Drmtadyn Reader Gorgan.Journal Golestan University of Medical Sciences, 8(1):22-7.[Persian]
Abdollahi,MH., Forouzan-Nia,Kh., Zare,S. (2007). Demographic Study Drug Candidate in Patients With Coronary Artery Bypass in Afshar Hospital Yazd. Journal of Medical Sciences In Tehran, 64(10): 54-9.[Persian]
Adital B, Laree Y. (2005). Dyadic Characteristics of Individual Attributes; Attachment, Neuroticism and Their Relations to Marital Quality and Closeness.American Journal of Orthopsychiatry, 4: 621.
Ahmadi MM. (2004). Exploring Marriage and Divorce Indicators Changing Rate During1996- 2001.Nasim-E- Saba Newspaper, (3): 15-13.
Amato P. R. (1993). Children's Adjustment Todivorce: Theories, Hypotheses, and Empirical Support. Journal of Marriage and TheFamily. 55(1): 23-38.
Assalian, P. (2005). Guidelines for The Pharmacotherapy of Premature Ejaculation. Journal of Urology,(10): 463-469.
Barrientos, J. E. (2006). Psychological Variables of Sexual Satisfaction. Journal of Sex of Marital Therapy, (32): 351- 368.
Beck, A. T. (1970). Cognitive Therapy: Nature and Relation to Behavior Therapy. Behavior Therapy, 1, 184-200.
Beck, A. T. (1976). Cognitive Therapy and TheEmo- Tional Disorders. New York: International Uni- VersityPress.
Beck, A. T. (1987). Cognitive Therapy. In J. K. ZeigEd. The Evolution of Psychotherapy, (Pp.149-178) N.Y. Brunner / Mazel.
Bliesener.N, Albrecht, S, Schwager, A, Weckbecker, K, Lichtermann, D, & Klingmuller, D(2005). Plasma Testosterone and Sexual Function in Men Receiving Buprenorphine Maintenance for Opioid Dependence. Journal of Clinical Endocrinological Metabolis, (90): 203-206
Bootzin, R. Acoella, L., Roos, J., Alloy. B., (1993). Abnormal Psychology, Current Perspective. Sixth Edition, Mc Grow Hill Book Company.
Bootzin R, Bower GH, Crocker J, Hall G. (1991). Psychology Today: An Introduction. 14th Edition. London: Mcgraw-Hill
Boyd M. (2005). Psychiatric Nursing Contemporary Practice, 3th Edition. Lippincott Williams & Wilkin, P.529. ADDIN EN.REFLIST
Bradbury, T. N. (1995). Assessing The Four Funda- Mental Domains of Marriage. Family Relations, 44, 459-468.
Bradbury T, Fincham, F.D, Beach, S.R. H. (2000). Research on The Nature and Determinants of Marital Satisfaction.Journal of Marriage and The Family, 62: 964–80.
Coombs R. (1991). Marital Status and Personal Well-Being: A Literature Review. Family Relations, (40): 97-102.
Crowe, M. (2007). Managing Couple Relationship and Individual Psychological Problems in Psychosexual Therapy. Journal ofSexual Disorder and Psychosexual Therapy, 6(3): 95-98.
Cumming SM, O'Reilly WA. (1997). Fathers in Family Context: Effects of Marital Quality on Child Adjustment in The Role of The Father in Child Development. 1st. Edition. New York: John Wiley and Sons,Pp: 863-891.
Daniel JW, Balard RDS. (1999). How Couple Maintain Marriage. Journal of Family Relations, 48(3): 263.
Davis, D., & Shaver, P. (2006). “I Can't Get No Satisfaction” Insecure Attachment, Inhibited Sexual Communication, And Sexual Dissatisfaction. Journal ofPersonal Relationships, 13: 465-483.
DeBord, J., Romans, J. S. C., & Krieshok, T. (1996). Predicting dyadic adjustment from gene- ral and relationship-specific beliefs. Journal of Psychology, 130, 263-280.
Demo DH, Acock AC. (1996). Singlehood, Marriage, and Remarriage. The Effects of Family Structure and Family Relationships on Mothers' Well-Being. Journal of FamilyIssues, 17(3): 388-407.
Dunn, Matthew, Day, Carolyn, Bruno, Raimondo, Degenhardt, Louisa, Campbell, Gabrielle. (2010). Sexual and Injecting Risk Behaviours Among Regular Ecstasy Users. Addictive Behaviors, 35: 157–160.
Eidelson, R. J. & Epstain. (1982). Cognitive and Relationship Maladjastment: Development of A Measure of Disfunctional Relationship Beliefs. Journal of Consulting and Clinical Psychology.
Elliott, S., & Umberson, D. (2008). The Performance of Desire: Gender and Sexual Negotiation in Long-Term Marriage. Journal of Marriage and Family, 70: 391-406.
Ellis, A. (1978). Family Therapy: A Phenomenological and Active Directive Approach. Journal of Marriage and Family Counseling, 4, 43-50.
Ellis, A. (1993). Psychology and Value of Human Being (Rev.Edition).New York: Institute for Rational Emotive Therapy.
Ellis, A. (2000). How to Control Your Anxiety Before It Controls You, New York: Citadel Press.
Ellis, A. (2001). Overcoming Destructive Beliefs, Fee- Lings, and Behaviors, Amherst, NY: Prometheus Books.
Ellis, A. (2003). Overcoming Resistance: A Rational Emotive Behavior Therapy in Degraded Approach (2nd Edition), New York: Springier
Ellis, A., Sriden, W. (1987). The Practice of Rational Emorive Therapy. New York: Spring
Emmelkamp PM, Heeres H. (1988). Drug Addiction and Parental Rearing Style: A Controlled Study, International Journal of The Addictions, 23(2): 207-216.
Epstain, N. (1986). Cognitive Marital Therapy: Mul- Ti Level Assessment and Intervention. Journal of Rational-Emotive Therapy, 4, 68-81.
Eysenck, H. J. (1997). Addiction Perronality and Motivation, Human Psychopharmacology, Vol12, S 701-S 87 Institue of Psychiatry, University of London.
Fowers, B. J., Lyons, E. M., & Montel, K. H. (1996).Positive Marital Illusion Enhancement or Relationship Enhancement. Journal of Family Psychology, 10, 192-208.
Feeney, G.F.X., Connor, J.P. Young, R. Mc D., Tuker, J., Mc Person, A. (2005). Improvement in Measure, of Psychological Distress Amongst Amphetamine Misuser Treated With Brief Cognitive-Behavioral Therapy. Addictive Behaviors.
Fincham FD, Bradbury TN. (1987). The Assessment of Marital Quality: A Reevaluation. Journal of Marriage and Family, 49: 797-809.
Fisher TD, Mcnulty, JK. (2008). Neuroticism and Marital Satisfaction: The Mediating Role Played by The Sexual Relationship. Journal of Family Psychology, 22: 112-122.
Gottman, J. (1999). The Marriage Clinic. New York: Norton.
Gelder M, Magou R, Geddes J. (2003). [Oxford Core Texts Psychiatry].Translated by Pourafkary N. 2ndEdition. Golban Medcal Publication. P.209. Persian.
Glenn ND. (1996). The Text Book Story of American Marriages And Families, New York: Institute for American Values.
Hanbury, R., Cohen, M., & Stimmel, B. (2000). Adequacy of Sexual Performance in Men Maintained on Methadone. American Journal of Drug And Alcohol Abuse, 4: 13-20.
Hotlist CS, Miller B. (2005). Perceptions of Attachment Style And Marital Quality In Midlife Marriage. Journal of Family Relations, 54: 46-58.
Hulbert, D., Farley,C.A.L., Cynthia, W. (1992). An Empitical Examination into The Sexuality of Women With Borderline Personality Disorder. Journal of Sex Marital Therapy, 18(3): 231-242.
Isanezad O. (2008). Investigate The Effectiveness of Quality Improvement Enrichment Marital Relationships of Couples in Isfahan.MS. Dissertation. University Of Isfahan: College of Educational Sciences: 24-46. [Persian]
Isanezhad O, Ahmadi A, Etemadi O. (2008). Mental Effect on The Quality of Marital Welfare. University of Tehran; Proceedings of The Third National Congress of Family Pathology. [Persian]
Jahanfar, SH, Molaeenezhad. (2002). Text Book of Sexual Disorders. Salemi & Bizhe Publication. Tehran. P. 11-61. [Persian]
Jacobson, N.S, Waldron, H, Moor, D. (1980). Toward A Behavioral Profile of Marital Distress. Journal of Counseling and Clinical Psychology, 49: 269-277.
James, S., Huntley, J. & Hems Worth, D. (2002). Factor Structure of Relationship Belief Inventory. Cognitive Therapy and Research, Vol. 26, P: 729-755.
Jessor, R. (1984). Adolescent Development and Behavioral Health.in J. D. Matarazzo, S. M., Weiss, J. A., Herd, N. E., Miller &S. M. Weiss (Editions). Behavioral Health: A Handbook of Health Enhancement and Disease Prevention (Pp. 69-90). New York: John Wiley & Sons.
Johnson, M.E., Hanson, B.L.,Metzger, J.S., Brems, C., Dewane, S.L.(2012). Changes in Sexual Activity Following Substance Dependence Treatment. Journal of Substance Use, 17 (4). Pp. 340-347.
Kaplan, H., Benjamin, S.A. (2001). Summary of Kaplan Psychology. Tehran: Arjmand. P: 323-325.
Kavyani M. (1999). Health Psychology. Tehran: Tehran University. [Persian]
Ketabe P, Maher F, Brjly A. (2009). Identity and Relationship Addiction in Women in Tehran Province. Quarterly Addiction Studies, 2(7): 54-69.[Persian]
Lapera, G, France, G. C., Taggi, F, & Macchia, T. (2003).A Review of Sex and Family Problems in Men With Addiction Problem. Journal of Sex Material Therapy, 29: 149-156.
Lawson, G.W., Lawson, A.W. & Rivers, P.C (2001). Essentials of Chemical Dependency Counseling.3rdEdition, Maryland An Aspen.
Levine, Harry G. (1979). The Discovery of Addiction: Changing Conceptions of Habitual Drunkenness in America. Journal of Studies on Alcohol, 15: 493 – 506.
Levinger, G., & Huston, T. L. (1990).The Social Psychology of Marriage . in F. D. Fincham & T.N. Bradbury (Eds.). The Psychology of Marriage (Pp. 19-58). New York: Guilford Press.
Lewis R, Spanier G. (1979). Theorizing About The Quality and Stability of Marriage,New York: Free Press
Looy, H. (2005). Sexuality in The Encyclopedia of Christianity, Eerdmans Publishing Company.
Margolis, R.D., & Zewbeen, J.E. (1998).Threating Patient with Alcohol and Other Drug Problems: An Integrated Approach, Washington, D.C.
Markman, H. J., & Hahlweg, K. (1993). The Pre- Diction and Prevention of Marital Distress: An International Perspective. Clinical Psychology Re- View, 13, 29-43.
Mirtaki, M. (2004). Exploring The Relationship Between Orgasm Experience and Marital Satisfaction in The Women Referring To Health-Care Centers. Unpublished Msc Thesis, Tehran University of Medical Sciences. Iran. [Persian]
Moller, A. T. & Van der Merwe, J. D. (1997). Irrational beliefs, interpersonal perception and marital adjustment. Journal of Rational Emotive and Cognitive Behavioral Therapy, 15, 260-290.
Moller, A. & Vanzeyl P. D. (1991).Relationship Beliefs. Interpersonal Perception & Marital Adjustment. Journal of Clinical Psychology, 47(1): 6-28.
Moos, R.H., Finney, J.W., & Cronkite, R.C. (1990). Alcoholism Treatment: Context Process and Autcome. Oxford, Uk: Owford University Press.
Nurco, DN., Hanlon, TE.,D Grady, KE., Kinlock, TW. (1997). The Early Emergence of Narcotic Addict Types. American Journal Drug Alcohol Abuse, 23: 523-542.
O’farrell, T.J., Choquette, K.A., & Cutter, H.S.G. (1998).Couples Relapse Prevention Sessions After Behavioral Marital Therapy for Male Alcoholics: Outcomes During The Three Years After Starting Treatment. Journal of Studies on Alcohol, 56(4), 357-370.
O Leary, K. D. (1987). Assessment of Marital Discord USA: Lawrence Erlbum Association, INC.
Patel, K, Hellstrom, W. J. (2009). Central Regulation of Ejaculation and The Therapeutic Role of Serotonergic Agents in Premature Ejaculation. Journal of Current Opinion Investigating Drugs, 10: 681-90.
Paul P. (1998). What to Expect in Sexual Therapy, Canada: The University of Toronto.
Pfaus, J. G, Gorzalka, B. B. (1987). Opioids and Sexual Behavior. Neuroscience and Biobehavioral Reviews, 1: 1-34.
Pita, D.D. (1994).Addiction Counseling: A Practical Guide to Counseling With Chemicals and Other Addictions. New York: Crossroad.
Quaglio, G., Lugoboni, F, Pattaro, C. (2008). Erectile Dysfunction in Male Heroin Users, Receiving Methadone and Buprenorphine Maintenance Treatment. Drugand Alcohol Dependence, 94: 12-18.
Qian, Han-Zhu, Hao, Chun, Ruan, Yuhua, Cassell, Holly M., Chen, Kanglin, Qin, Guangming, Yin, Lu, Schumacher, Joseph E., Liang, Shu, Shao, Yiming. (2008). Impact of Methadone on Drug Use and Risky Sex in China. Journal of Substance Abuse Treatment, 34: 391–397.
Risen, C.B. (1995). A Guide to Taking A Sexual History. Psychiatric Clinics of North America, 18: 39-53.
Rotunda, R.J., & O’farrell, T.J. (1997).Marital and Family Therapy of Alcohol Use Disorders: Bridging The Gap Between Research and Practice. Professional Psychology: Research And Practice, 28, 246-252.
Sadeghy S. (2000). Exploring Personality Factors Influencing Marital Satisfaction. Unpublished MA Thesis, Iran University of Medical Sciences. Iran. [Persian]
Shafiei M, Rahgozar A, Rahgozar, M (2004). The Effect of Education on Attitude and Knowledge, Practice of Family Addicts. Journal of Addiction, 3: 35-39.
Shamlou S. (2002). Mental Health. Tehran: Roshd. [Persian]
Siegel, Jl. (1998). Criminology, Wadsworth: Belmont.
Sinha, P., Mukerjec, N. (1990). Marital Adjustment Space Orientation. Journal of Social Psycholog, 130(5): 633-639.
Spanier, GB. (1976). Measuring Dyadic Adjustment: New Scales for Assessing The Quality of Marriage And Similar Dyads. Journal of Marriage and Family, 38:15-38.
Spotten, A. (1996). Divorce its’ causes and consequences in Hindu society. Journal of Sex and Marital Therapy.24 (3), 154- 158.
Stackert, R. & Bursik, K. (2003).Why Am I Unsatisfied? Adult Attachment Style, Genered Irrational Relationship Beliefs & Young Adult Romantic Relationship Satisfaction. Personality & Individual Defferences, 34(8): 11-1419.
Ston H, Ston A. (2006). Resolvent of Marital and Sexual Issues. Translator: Poorhekmat, H. Tehran.
Strain, E., Bigelow, G., & Liebson, I. (1999). Moderate-Vs. High-Dose Methadone in The Treatment of Opioid Dependence: A Randomized Trial. Journal of AMA,281: 1000-1005.
Sullivan, B. & Shwebel, A. (1995). Relationship Beliefs & Expectations of Satisfaction in Marital Relationship, Implication for … Family Journal, 3: 8-298.
Takigiku, S. K. (2003). A Cross- Domain Growth Analysis of Drug- Abusing Women’s Drug Use And Relationship Adjustment With Partner Over Eighteen Month. Dissertation of Doctor Philosophy, Purdue University.
Tatari, F., Farniya, V. Faghiyeh. & Nasiri, R. (2010). The Effects of Trazodoneon Erectile Function in Patients on Methadone Maintenance Treatment. Available Online at: Www.Kums. Ac.Ir/Article-Fa-78.Html.
Tomas A, Ruth E. (1997). Teachers' Conflict Management Styles with Peers and Students' Parents. International Journal of Conflict Management.
Waite, Linda J. (1997). Why Marriage Matters Strengthening Marriage Roundtable. Washington DC, June 1997.
Weijers H. G., Wiesbeck,G. A., Wodarz, N., Keller , H. Michel , T. And Boning, J. (2003). Gender and Personality in Alcoholism. Archives of Women's Mental Healt, 6 (4): 245-252.
Westerman M, Edgar JL. (1995). Marital Adjustment and Children's Academic Achievement. Merrill Palmer Quarterly, 41: 453-470.
Wilson, H., Mcandrews. (2000). Sexual Health: Foundations for Practice. London: Baillieretindall.
Wolf, H. J. (2005). Sexuality and Ecospirituality, The Encyclopedia of Religion and Nature. Thoemmes Press.
Witting, A.F. (1976). Introduction to Psychology. Mc Grow Book Company.
Wood, J.T. (1998). Interpersonal Communication. Everyday Encounters. Wadsworth Publishing Company. 2nd Edition.
Young, M. E, Long, L. L. (1998).Counseling and Therapy for Couples, Book/Cole Publishing Company.
Zanganeh, Sh. (2001). Examine The Social Causes of Divorce in The City of Kermanshah in 1380.Unpublished MA. Thesis, University of Tehran, Iran. [Persian]