دانلود مبانی نظری و پیشینه تحقیق درباره اضطراب 46 صفحه (docx) 46 صفحه
دسته بندی : تحقیق
نوع فایل : Word (.docx) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد صفحات: 46 صفحه
قسمتی از متن Word (.docx) :
دانشگاه شهید بهشتی
دانشکدةعلوم تربیتی و روانشناسی
پایاننامه جهت دریافت درجة کارشناسی ارشد
رشتة روانشناسی عمومی
عنوان:
اثربخشی آواز- ملودیک بر کاهش لکنت و اضطراب
در کودکان دبستانی
اساتید راهنما:
جناب آقایان: دکتر مسعود شریفی و دکتر علی زاده محمدی
اساتید مشاور:
جناب آقایان: دکتر حسین پورشهریار و دکتر مرتضی فرازی
داور خارجی: جناب آقای دکتر ابوالقاسم مهری نژاد
داور داخلی: جناب آقای دکتر محمود حیدری
نگارنده:
فرشته یوسفوند
بهمن1392
25825453313430002582545430339500
تقدیم :
254127074866500تقدیم به تمام بچههایی که از لکنت رنج میبرند و به خاطر آن همیشه به انزوا و سکوت پناه خود میبرند به امید روزی که بدون هیچگونه غمی ترانههای پنهان وجودشان را فریاد بزند.
و تقدیم به پدر و مادرم که در تمام لحظات زندگیم با باور کردنم و دعاهای خیرشان اعتماد به نفس و جسارت کار کردن را در وجودم شعله ور ساختند.
2602865210058000
سپاس
خدای بزرگ را شاکرم که در مسیر طولانی این پایان نامه همچون لحظه لحظههای زندگی در کنارم بود و تنهایم نگذاشته، سپاس تو را ای مهربان! که هرچه دارم و هر که هستم همه از لطف بیکران توست.
و با تشکر از اساتید بزرگوارم جناب آقایان دکتر شریفی و زاده محمدی و همچنین اساتید مشاورم جناب آقایان دکتر پورشهریار و دکتر فرازی که اگر راهنمایی دلسوزانه آنها نبود این پژوهش به سرانجام نمی رسید.
و همچنین خواهران خوبم که همیشه در همه مراحل زندگیم دلسوزانه و بی دریغ در کنارم بوده اند بخصوص خواهرم لیلا یوسف وند که در تمام مدت انجام این پژوهش به عنوان دستیار پژوهش پرتلاش و دلسوزانه کنارم بود.
و تشکر ویژه دارم از دوستان خوبم لیلا جوزقیان و مهدیه اسفندیاری که تمام مدت این پژوهش همراهی ام نمودند.
و تشکر ویژه از دوست بزرگوارم سرکار خانم پرستوی رضایی که در تمام مدت تحصیل با تشویق های خویش، موجبات اشتیاق و تلاش در انجام فعالیتهایم شد.
2654300754951500چکیده
زبان كلامـي، جزء اساسي در بيان عقايد، تعامل اجتماعـي و درك امور آموزشي است. برقـراري رابطة مؤثر نيازمند مهارتهاي زباني و كلامی است. افراد دچار لکنت، مانند سایر افراد عصبی مستعد رنج بردن از ترسها، نگرانیها و اضطرابها هستند. پژوهشها نشان میدهد که تنیدگی یا اضطراب، لکنت را تشدید میکند و هرچه اضطراب بیشتر باشد لکنت شدیدتر خواهد بود. از جمله درمانهای غیر دارویی در کاهش اضطراب و لکنت، موسیقی میباشد. ریتم و صدای موسیقی، تقویت جریان تکلم را در اختلالات گفتاری نظیر لکنت میتواند آسان سازد. مطالعات نشان میدهد که محرک ریتمیک بهطور برجستهای باعث تخفیف لکنت میشود. هدف مطالعه حاضر بررسی تأثیر آواز- ملودیک بر روی اختلالات اضطرابی و لکنت کودکان دبستانی بود. در این مطالعه از یک طرح تک آزمودنی استفاده شد. برای این منظور به مدت 16 جلسه پنج کودک دارای لکنت مورد درمان قرار گرفتند. و سپس قبل از مداخله و بعد از مداخله به صورت جداگانه پنج بار دو تست شدت لکنت کودکان 3 و تست اضطراب آشکار از آنها گرفته شد. نتایج تحلیل مشاهدی و کمی دادهها نشان داد که در نتیجه درمان، شدت لکنت درهر پنج کودک کاهش یافت. همچنین در نتیجه تحلیل کیفی و کمی دادهها حاصل از تست اضطراب آشکار کودکان مشخص شد که بعد از پایان درمان به طور کلی شدت اضطراب به شکل جزئی کاهش داشته است. بر این اساس میتوان گفت درمان آواز - ملودیک در کاهش لکنت و اضطراب مؤثر بوده است.
2479675216535000کلیدواژهها: درمان آواز – ملودیک، لکنت، اضطراب.
فهرست مطالب
اضطراب
2-3-1 تعریف اضطراب47
2-3-2علائم اضطراب50
2-3-2-1 علائم رفتاری50
2-3-2-2 علائم فیزیکی51
2-3-2-3 علائم معده-روده ای51
2-3-2-4علائم دستگاه ادراری51
2-3-2-5علائم تنشی51
2-3-3 طبقه بندی اختلالات اضطرابی51
2-3-3-1 اضطراب تعمیم یافته51
2-3-3-2اختلال وحشت زدگی52
2-3-3-3اختلالات هراس53
2-3-3-4 هراس خاص53
2-3-3-5 اختلالات اجتماعی53
2-3-3-6 اختلال وسواس فکری-عملی54
2-3-3-7 اختلال فشار روانی پس آسیبی54
2-3-4 موسیقی درمانی و اضطراب56
2-3-5 موسیقی درمانی و لکنت58
2-3-6 اضطراب و لکنت61
2-3-7 بررسی اجمالی پیشینة نظري و سوابق پژوهش62
1-7 تعریف مفاهیم
1-7-1 تعاریف نظری
لکنت: براساس DSM-IV-TR(2001)، اختلال سیالی بهنجار و آهنگ سخن گفتن که با سن فرد نامتناسب است ویژگی اصلی لکنت را تشکیل میدهد. این اختلال با تکرارهای و تطویلهای صوتها و هجاها و همچنین دیگر اختلالهای سیالی گفتار همراه است.
اضطراب: «معمولاً به احساس ترس، تشویش فراگیر، مبهم و بسیار ناخوشایند اطلاق میشود. فرد مضطرب، خصوصاً در مورد خطرات ناشناخته بسیار نگران است. افزون بر آن فرد مضطرب عموماً ترکیبی از نشانههای زیر را نشان میدهد: تپش سریع قلب، تنگی نفس، اسهال،بیاشتهایی، سستی، سرگیجه، بیخوابی، تکرار ادرار، لرزش، همه این نشانههای جسمانی با ترس و اضطراب همراهند»(ساراسون؛ 1390: 304).
آواز- ملودیک: «تکنیک شناخته شده درمان آواز- ملودیک (MIT) دردهة هفتاد میلادی به عنوان یک روش ترمیمی برای بخشی از مسایل گفتاری بزرگسالان زبان پریش به وجود آمده است در روش(MIT) عبارات و جملات کوتاه در نمونههای سادة آهنگین با آواز خوانده میشود. به موازاتی که بیماران عبارات و جملات را یاد میگیرند آهنگها کمرنگتر و محو میشوند. روش (MIT)بر پایة این نظریه قرار گرفته است که وقتی نیمکره سمت چپ مغز آسیب میبیند میتوان به وسیلۀ اغراق در آواز (ریتم، با مؤکد بیان کردن جملات ملودیک) با کمک نیمکره راست، تکلم را تحریک کرده وآن را بهبود بخشید»(به نقل از اشمیت پترز،1389: 105).
1-7-2 تعاریف عملیاتی
لکنت: در این پژوهش لکنت، میزان نمره کسب شده از طریق پرسشنامه آزمون شدت لکنت3 (SSI) یک مقیاسی كه بر مبناي آن دفعات بروز لكنت، مدت زمان گرفتگیهای كلامي و دفعات بروز حركات اضافه در ساير اندامها هنگام گفتار، فرد را حین خواندن و همچنین گفتار شفاهی اندازهگیری میکند.
اضطراب: در این پژوهش اضطراب، میزان نمره کسب شده از طریق پاسخ به سؤالات اضطراب مقیاس تجدید نظر شده اضطراب آشکار کودکان(RCMAS) که یک مقیاس خود گزارش دهی 38 گویه است که قبل و بعد از درمان از آزمودنیها گرفته و اندازه گیری میشود.
آواز- ملودیک: منظور از آواز- ملودیک در این پژوهش ترانه و جملات کوتاه، که از ترانههای نظر انتخاب و علاوه بر آن شعرهای کودکانه در نمونههای ساده آهنگین که با آواز خوانده میشود. به موازاتی که آزمودنی، عبارات و جملات را یاد میگیرد، آهنگها کم رنگتر و بهتدریج محو میشوند و این ترانهها به مدت یک ساعت تمرین میشوند.
فصل دوم
پیشینة پژوهش
اضطراب
اضطراب
2-3-1 تعریف اضطراب
یکی از شایعترین اختلالات روانی عصر حاضر اضطراب است، بهطوریکه قرن بیستم را عصر اضطراب خواندهاند(انجمن روانپزشکی آمریکا، 2001). اضطراب یک واکنش طبیعی و عادی به فشارهای روانی است و دارای مؤلفههای جسمی و روانی است. زمانی اضطراب به شکل یک مشکل یا عارضه در میآید که یک پاسخ غیر واقع بینانه و بیدلیل به این فشارها داشته باشد. در بعضی از موارد اضطراب خود منبع پریشانی میشود و فرد مضطرب به اضطراب دوباره دچار میشود(هلن کنرلی،1384: 15).
«در واقع اضطراب یک مفهوم چند بعدی است که دارای سطوح مختلف بدنی، شناختی، عاطفی، و بین فردی میباشد. این پدیده در واقع یک علامت هشدار دهنده است. وجود حدی از اضطراب برای حفظ بقا و ادامة حیات فرد لازم و ضروری است و حالت انگیزشی برای فرد دارد؛ اما اگر مقدار آن از حدّ لازم بگذرد موجب بههم ریختگی سازمان فکری و رفتاری فرد خواهد شد. بنابراین ممکن است ما را از مسیر زندگی خارج کند، به نحوی که مهار زندگی را از دست بدهیم» (جان بزرگی،1388: 35). «در افراد مبتلا به اختلال اضطرابی، افکار مزاحم غالباً به شکل نگرانی از احتمال رویدادها و پیامدهای آتی، با تفسیر فاجعهآمیز از رویدادهای گذشته در میآیند که تأکید آنها برجنبههای منفی، بهویژه با توجه به اشتباهات احتمالی فرد است. این نگرانی های مزاحم و تفسیرهای اغراق آمیز و ناراحت کننده، ویژگی تجربة اضطرابی هستند و اغلب به نظر میرسد کیفیتی خودکار دارند که بیشتر از خود افراد سرچشمه میگیرد تا از موقعیتهای زندگی آنها. ویژگیهای اضطراب عبارتند از: احساس عدم اطمینان، درماندگی و برانگیختگی فیزیولوژیکی. شخص مضطرب، از عصبی بودن، تنش، بیقراری وتحریک پذیری شکایت دارد و اغلب شبها به سختی میخوابد. شخص مضطرب به آسانی خسته میشود، دلشوره دارد و از سردرد و تنش عضلانی و اشکال در تمرکز رنج میبرد. این افراد نسبت به نشانههای تهدید بسیار حساس هستند. در چنین افرادی حساسیت زیاد، گوش بهزنگی، و حاضر و آماده بودن برای توجه به تهدیدهای بالقوه مشاهده میگردد»(ساراسون و ساراسون، 1390: 307). این توجه و حساسیت زیاد و افراطی موجب گوش بهزنگی در فرد میشود، یعنی به فرد هشدار میدهد که خطر در راه است که اگر شدت زیادی داشت باعث میشود که فرد برای مقابله با آن اقداماتی به عمل آورد مثل الکل، دارو و... . ترس هم به همین ترتیب یک هشدار است ولی باید میان آن و اضطراب تمایزی قائل شد (کاپلان و سادوک، 2001).
در واقع شاید بتوان گفت اضطراب نوعی ناراحتی و بیمناکی است که گاه با نشانههای آزار دهنده و ناخوشایندی همراه است و به سه نشانه میتوان فهمید اضطراب نابهنجار است:
1- نگرانی: به کوچکترین نکات توجه میکند و همه چیز را زیر ذره بین قرار میدهد ولی برای رفع آنها اقدامی نمیکند.
2- اجتناب: حذر کردن و دوری جستن از موقعیتهای اضطراب آور، وحشت آمیز: اضطراب، ظرف چند دقیقه شدت مییابد و نشانههای آن افزایش مییابد (طباطباییفر،1389).
3- اضطراب: احساس فراگیر و ناخوشایندی است که با علائم جسمی ناشی از دستگاه خودکار مثل سردرد، تعریق، تپش قلب، تنگی نفس، ناراحتی معده، افزایش فشار خون و بیقراری همراه است (کاپلانوسادوک، 2001).
بهبیان دیگر هیجان ناخوشایندي است که با اصطلاحاتی مانند نگرانی، دلشوره، وحشت، ترس بیان میشود و سبب بههم ریختگی تعادل فرد میگردد اضطراب است؛ چراکه فرد دائما بهمنظور برقرار کردن تعادل در حال کوشش است. میتوان گفت اضطراب محرکی بسیار قوی است که امکان دارد گاهی مفید و زمانی مضر باشد و این وابسته به درد ترس و مقدار خطر دارد که متوجه فرد است (شیهان، 1989 ،ترجمه پور افکار،1368).
بهطور کلی از تعاریف میتوان چنین نتیجه گرفت که اضطراب احساسی رنجآور یا انتظار خطری که به شیئــی نامعین یا اتفاق مشخصی وابسته نیست.
2-3-2 علائم اضطراب
2-3-2-1 علائم رفتاری
اضطراب بر رفتار فرد اثر گذاشته و موجب آسیب به عملکرد فرد میشود. مثلاً میتواند باعث لکنت، بیخوابی، پر تحرکی و رفتارهای تکراری شود. شایعترین اختلال رفتاری ناشی از اضطراب، اجتناب یا گریز است.
2-3-2-2 علائم فیزیکی
علائم تنفسی، انقباض در قفسة سینه، اشکال در نفس کشیدن، عوارض قلبی –عروقی که شامل تپش قلب، ناراحتی در ناحیة قلب، زق زق کردن گردن، همچنین مشکلات سیستم عصبی مرکزی مانند زنگ زدن گوش، تار دیدن، احساس گز گز و سر گیجه.
2-3-2-3 علائم معده ـ رودهای
علائم معده– روده ای شامل خشکی دهان، مشکلات بلع، ناراحتی معده و نفخ، مدفوع زیاد یا شل است.
2-3-2-4 علائم دستگاه ادراری
شامل تکرار ادرار، ناتوانی جنسی در مردان، کاهش میل جنسی، فقدان قاعدگی یا قاعدگی دردناک در زنان.
2-3-2-5 علائم تنشی
«که شامل سردرد تنشی، لرزش دستها، سفتی یا احساس درد در عضلات و خستگی است.
افکار نگران کننده معمولاً فکرهای پریشان کننده و اغلب تکراریای هستند که با سطح بر انگیختگی بالا همراه هستند. این افکار یا خیال پردازیها به خطر احتمالی تهدید فیزیکی و بیرونی مربوط هستند. ولی اغلب ترس از آسیب روانشناختی یا فیزیولوژیک را در بر دارد »(هلن کنرلی،1384: 122).
«بهطور کلی میتوان علائم اضطراب را به دو دستة علائم جسمانی و روانی تقسیم کرد:
علائم جسمانی عبارتند از لرزش، سردرد، کمردرد، احساس تنگی نفس، خستگی پذیری، بازتاب از جا پریدن، اشکال در بلع و بیش فعالی سیستم عصبی خود مختار مثل رنگ پریدگی، تپش قلب، تعرق، سردی دست و پاها، خشکی دهان، اسهال و تکرر ادرار. علائم روانشناختی عبارتند از احساس ترس، اشکال در تمرکز، گوش به زنگ بودن بیش از حد، بیخوابی، کاهش میل جنسی، احساس توده در گلو »(سادوک و سادوک، به نقل از رفیعی و سبحانیان، 1382: 111-112).
2-3-3 طبقهبندی اختلالات اضطرابی
2-3-3-1اضطراب تعمیم یافته
این نوع اضطراب به معنای نگرانی مزمن افراطی، و غیر قابل کنترل در مورد رویدادها و فعالیتهای جاری و آتی است. در اضطراب فراگیر شخص مدام احساس ترس و تنش میکند. شایعترین نشانههای جسمانی در این اختلال شامل عدم احساس آرامش، مختل شدن خواب، خستگی، سردرد، تپش قلب علاوه بر اینها فرد نگران پیشامدهای ناگوار است، نمیتواند تمرکز یا تصمیم گیری کند، وقتی هم تصمیم میگیرد، همان تصمیم تبدیل به منبع نگرانیهای دیگری میشود (هیلگارد، 1391). در «اضطراب تعمیم یافته دست کم شش ماه طول و تداوم دارد و به تجارب اخیر زندگی فرد مربوط نیست. معمولاً از جمله نشانههای اختلال اضطراب تعمیم یافته میتوان به نگرانی، گوش به زنگی بیش از حد، تنش حرکتی و فعالیت مفرط دستگاه عصبی خود مختار اشاره کرد که دارای علائمی مانند نگرانی و تشویش در مورد آینده، گوش به زنگی مفرط، تنش حرکتی، واکنش پذیری خـود مختار میباشد» (ساراسون و ساراسون،1390: 308).
2-3-3-2 اختلال وحشت زدگی
حملات مکرر و غیر منتظره، وحشت زدگی که سبب ترس از بروز حملات آتی و اجتناب از موقعیتهایی میشود که به نظر میرسد با وقوع حملات دارند. حمله وحشت زدگی عارضهای ناتوان کننده است و ممکن است بی هیچ مقدمهای روی دهد. در واقع اصطلاح وحشت زدگی به هجوم ناگهانی اضطراب شدیدی اطلاق میشود که به سبب وجود محرکهایی معین یا افکار مربوط به این گونه محرکها یا بدون وجود محرکهای آشکار ایجاد میشود و به سرعت به اوج میرسد. این اضطراب خود انگیخته و غیر قابل پیش بینی است(همان منبع). حملهی وحشتزدگی شامل دورههای کوتاه از بیمناکی شدید است. فرد در این دوره یقین دارد که به زودی چیزی هولناک رخ خواهد داد. این احساس معمولاً با نشانههایی همچون تپش قلب، نفس تنگی، تعرق، لرزش عضلانی، از حال رفتن تهوع همراه میشود. این نشانهها بر اثر تحریک بخش سمپاتیک دستگاه عصبی خود مختار به وجود میآید و همان نشانههایی هستند که فرد هنگام ترس شدید تجربه میکند. در وحشتزدگی شخص به ترس از مرگ گرفتار میآید (هیلگارد، 1391). در DSM IV-TR اختلال وحشتزدگی به صورت حملات مکرر و غیرمنتظره و وحشت زدگی تعریف شده است که با حداقل یک ماه نگرانی ممتد در مورد وقوع مجدد آن همراه باشد. نگرانی در مورد معانی ضمنی و پیامدهای بروز حملات وحشت زدگی، بخش مهمی از این اختلال است. افراد مبتلا به اختلال وحشت زدگی ممکن است همیشه مضطرب نباشند اما در عوض دچار حملات پیش بینی نشدهای میشوند که پس از دورههایی از کارکرد طبیعی عود میکنند. تپش قلب شدید، تنگی نفس شدید، ناراحتی یا درد در سینه، لرزش، سرگیجه و احساس درماندگی همه از مشخصههای حملات وحشت زدگی است. مبتلایان میترسند بمیرند، دیوانه شوند یا بیاختیار دست به کاری بزنند. این افراد در مورد احتمال رویداد حملات جدید و نیز معنای ضمنی و محتمل آنها، نگرانیهای مستمری دارند (همان).
2-3-3-3 اختلالات هراس
«اختلالات هراس شامل ترس و اجتناب شدید و در خور توجه از موقعیتهای اجتماعی به احساس شرم یا تحقیر (هراس اجتماعی) یا ترس و اجتناب شدید و قابل توجه از اشیا یا موقعیتهای خاص (هراسهای خاص) است. افراد مبتلا به اختلالات اضطراب تعمیمم یافته و افراد مبتلا به اختلالات هراس میدانند از چه میترسند. دست به تعریف قابل توجهی در واقعیت نمیزنند و به نظر نمیرسد هیچ مشکل جسمانی خاصی داشته باشند. با وجود این، ترس آنها با واقعیت تناسب ندارد، غیر قابل توضیح به نظر میرسد و خارج از کنترل ارادی فرد است»(ساراسون و ساراسون ،1390:308).
2-3-3-4 هراس خاص
هراس، ترس غیر منطقی از یک شئ است (مثل اسب، بلندی، سوزن و ...). شخص در رویارو شدن با شئ ترساننده احساس اضطراب مفرط میکند و میکوشد به هر قیمتی از آن اجتناب کند(DSM IV-TR، 2001).
2-3-3-5 هراس اجتماعی
«ویژگی مشخص هراسهای اجتماعی، ترس و شرمساری در رویارویی با دیگران است. غالباً شخص بیشتر از این میترسد که در مقابل افرادی که با آنها روبه رو میشود، علائم اضطراب از قبیل سرخ شدن زیاد و لرزش دست و صدا را نشان دهد. ترس از صحبت کردن و غذا خوردن در جمع، دو شکایت عمده افراد مبتلا به هراس اجتماعی است. ملاکهای هراس اجتماعی درTR-DSM IV- شامل ترس آشکار و مستمر از یک یا چند موقعیت اجتماعی یا عملکردی است. معمولاً این موقعیتها در بردارندة عناصری چون افراد ناآشناو مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفتن از جانب دیگران هستند. واکنش هراس شامل نگرانی شدید در مورد تحقیر یا شرمنده شدن است.شخص در این موقعیت میداند ترسش افراطی و غیر منطقی است. اجتناب از موقعیتهای ترس آور، انتظار توأم با اضطراب و ناراحتی، زندگی شخص را به شدت مختل میکند »(ساراسون و ساراسون،1390: 319).
2-3-3-6 اختلال وسواس فکری ـ عملی
خصیصة اصلی این اختلال، وجود وسواسهای فکری یا عملی مکرر و چنان شدید است که موجب رنج و عذاب شدیدی برای فرد میشود. این وسواس عملی و فکری سبب اتلاف انرژی و وقت برای فرد میشود و اختلال قابل ملاحضهای در روند معمولی و طبیعی زندگی، کارکر شغلی، فعالیتهای معمول اجتماعی، یا یا روابط فرد ایجاد میکند. این افراد ممکن است فقط به وسواس فکری، فقط وسواس عملی، یا هردوی این اختلالها را با هم داشته باشد (کاپلان و سادوک ، 1391).
2-3-3-7 اختلال فشار روانی پس آسیبی
اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) عبارت است از مجموعهای از علائم نوعی که در پی مواجهه با حوادث آسیبزای زندگی فرد به صورت ترس و درماندگی به این تجربه پاسخ میدهد. واقعه را دائماً در ذهن خود مجسم کرده و در عین حال میخواهد از یادآوری آن اجتناب کند (کاپلان و سادوک،1391).
"اشپیل برگر دو نوع اضطراب را بیان میکند:
الف) اضطراب حالتی: به حالت هیجان آنی که به وسیلة تنش و بیم مشخص میشود، اطلاق میگردد. این اضطراب به وسیلة احساسات ذهنی آگاهانه تنش و بیم که با فعالسازی سیستم عصبی خودکار توأم است مشخص میشود.
ب) اضطراب صفتی یا خصیصهای: عبارتست از پیش آمادگی نسبت به ادراک برخی موقعیتهای معین به عنوان موقعیتی تهدید آمیز و پاسخ دادن به این گونه موقعیتها همراه با سطوح مختلف اضطراب حالتی. این اضطراب یک انگیزه یا پیش آمادگی رفتاری اکتسابی است که فرد را جهت ادراک موقعیتهایی که از نظر عینی بیخطر هستند ـ به عنوان موقعیتی تهدید کننده و پاسخ دادن به این موقعیتها همراه با واکنش اضطراب حالتی که تناسبی با میزان خطر عینی ندارد ـ برمی انگیزد»(به نقل از طباطبایی فر ،1389: 46-47).
2-3-5 درمانهای اضطراب
در زمینة اضطراب تاکنون براساس نظریههای گوناگون درمانهای متفاوت صورت پذیرفته است. از جمله این درمانها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
روشهای درمانگری کلی
رویکرد روان تحلیلیگری
درمانگری انساننگری
درمانگری هستینگر
درمانگرهستینگر
درمانگری متمرکز به شکل یا اختلال
درمانگری رفتاری
حساسیت زدایی
آموزش غلبه بر اضطراب
روی آوری الگوگیری
درمانگریهای مبتنی برخورد نظم جویی
درمان با پسخوراند زیستی
مراقبه متعالی
تنش زدایی با شیوة آموزش خودزاد
تنشزدایی
درمانگریهای رفتاری- شناختی
درمانگریهای دارویی
هنر درمانی
موسیقی درمانی.
2-3-4 موسیقی درمانی و اضطراب
داشتن مقدار معینی از اضطراب نه تنها مضر نیست بلکه براي زندگی ضرورياست و تا زمانی که ترس و اضطراب بهصورت نرمال باشد، میتواند بسیار مفید و حتی لذتبخش هم باشد. اما زمانیکه از این سطح نرمال فراتر رود، اضطراب نقش انطباقی خود را از دست داده و به صورت عامل تخریب موقعیتها با ایجاد و حرکات و رفتارهاي غیرانطباقی درمیآید و با درد و رنجی همراه میگردد که به زحمت میتوان آن را تحمل کرد و این حالت اضطراب بیمارگونه است. این نوع اضطراب موجب هدر رفتن استعدادها و مشکلاتی در تمرکز و حافظه میشود. همچنین سبب رفتارهای ناشیانه و ناپخته میشود و فرد توانایی رو به رو شدن با شرایط و محیط پیرامون خود را از دست خواهد داد. از سوي مکاتب مختلف روان شناسی براي درمان اضطراب روشهاي گوناگون غیردارویـی و تکنیکهاي روان درمانی حمایتی متعددي طراحی و بهوجود آمدهاست. یکی از روشهاي رایج که تحقیقات گوناگون و نظامدار مؤید آن بوده و مبتنی بر تخلیة هیجانی و بیان احساسات و آرامسازي و نیرو بخشی است، روش موسیقیدرمانی است (نفری،1382). موسیقی به انسان آرامش، صلح، امید و عشق میبخشد و مهمتر از هر عاملی، موسیقی درست و مناسب میتواند سیستم بدن ما را تقویت کرده و سلامت آن را تأمین کند. استرس و اضطراب آرامش درونی را از بین برده و توانایی ذهن برای تمرکز بر عواملی که شادی و رضایت به ارمغان میآورند را کاهش میدهد. استرسها شدت و ضعف دارند و زمانی که شدت آنها به مرحلهای میرسد که از کنترل ما خارج میشود، به وضعیت روحی و جسمی ما صدمه میزند. در این مرحله، موسیقی درست و مناسب میتواند استرس را کاهش داده و عواقب آن را ضعیفتر نماید(کیت موکی، 1384: 60).
در طی پنج دهة گذشته بیش از 30 هزار پژوهش تجربی و نظاممند پیرامون تأثیر موسیقی درمانی در زمینههای پزشکی، روانپزشکی و توانبخشی انجام گرفته است (زاده محمدی؛ 1388). موسیقی درمانی کاربردهاي فراوانی دارد از جمله پیشگیري، آموزش و یادگیري – کاهش دردهاي گوناگون پزشکی، کاهش تنشها و نگرانیهاي ناشی از جراحی، آسیبها و بیماريها- توانبخشی بعد از جراحی، آسیبها و تصادفات-کاهش خستگی حاصل از تنفسهاي عضلانی (گرفتگی عضلانی) و کارکرد ماهیچهها کاهش عوارض جانبی داروها – کاهش مدت استفادة داروها – کاهش طول مدت درمان و بستري بودن. علاوه بر تأثیرات درمانی یاد شده، موسیقی میتواند براي ارتقاء برخی عوامل رفتاري در افراد سالم و کاهش اضطراب مؤثر واقع شود(به نقل از، فلاح و همکاران ؛1390).
موسیقی درمانی میتواند بهطور مؤثر، بیماریهای ناشی از استرس و احساسات را در انسان درمان نماید. در تحقیقی که بر بیماران روحی شدید انجام گرفت، مشخص شد که موسیقی موجب افزایش کیفیت زندگی این افراد میشود. مثلاً نوشتن آهنگ موجب ابراز وجود این افراد میشود که تأثیر مثبتی بر آنان دارد (خرم آبادی و همکاران،1391). در سطح هیجانی، موسیقی با مولودی ساده بر احساسات تاثیر گذاشته و باعث رها شدن تنشها میگردد و ما را قادر میسازد که به هیجانها و احساسات خود توجه کنیم. این نوع موسیقی توان ابراز هیجانها و خلاقیت را بالا میبرد (مری باسانو،1383: 20).
مطالعات بر آزمونهای سالم، شواهدی بر ارتباط بین ارائة موسیقی و کاهش سطوح اضطراب را ارائه میدهد (طباطبایی فر،1389). «در اقدامات پرستاری موسیقی به عنـوان یک مداخلة مؤثر میتواند بخشی از برنامة مراقبتی بیمار باشد و بهعنوان یک ابزار درمانی غیرتهاجمی برای تسکین درد و اضطراب، افزایش احساس تن آرامی، افزایش ایمنی بدن، کاهش فشار خون، نبض و تنفس بهکار رود. گوش دادن به موسیقی باعث ترشح اندروفینها شده و درنتیجه هیجانات را تعدیل کرده و درد را تسکین میدهد.گوش دادن به موسیقی میتواند در موقعیت بیماری و ناراحتی، آسایش و راحتی فرد را ارتقا دهد.»(به نقل از ربیعی و همکاران،1386).
تحقیقات نشان میهد آرامسازی با موسیقی، از میزان فشار خون، ضربان قلب و میزان دم و بازدم میکاهد، میزان مصرف اکسیژن را کاهش میدهد، سطح اسید خون را پایین آورده و امواج مغزی را از حالت فشار و استرس در سطح بتا به امواج پایینتر در سطح آلفا وارد میکند. مجموع این تغییرات که باعث سستی و رخوت میگردد در نظام فیزیولوژیک و اندام بدن سبب کاهش استرس و فشار درونی میشود (ناظم پور، 1388). بهطور کلـی مـیتوان گفت موسیقی یک ابزار کمهزینه،غیر تهاجمی و بیضرر است که بهراحتی اجرا یا انجام میشود. موسیقی درمانی، بهعنوان یک مداخلة حمایتی غیر دارویی برای کاهش حالت هیجانی مطرح میباشد (سلطانی و همکاران، 1389).
2-3-5 موسیقی درمانی و لکنت
«بیشتر افرادی که در بیان واژهها، صداها و بهطور کلی سخن گفت مشکل دارند انرژی روانی و عاطفی بیش از اندازهای برای بیان حال و احوال خود و ارتباط با دیگران دارا میباشند. اختلال گفتاری بیشتر در اثر مشکلات محیطی از جمله استرسها و فشارهای زندگی یا به دلیل نارسایی و اختلال فیزیولوژیک دستگاه تولید کننده صدا به وجود میآید. روشهای گوناگونی از جمله گفتار درمانی برای تقویت بیان و پرورش عضلههای دستگاه تنفسی تولید کنندة صدا وجود دارد. خواندن یکی از روشهای موسیقی درمانی است که بهطور گستردهای برای توانبخشی این مورد استفاده قرار میگیرد. موسیقی و آواز میتواند عضلههای دستگاه تنفس را کنترل و ادای درست گفتار و جریان تکلم را تقویت کند. ریتم و کشش حرفها و کلمهها در خواندن آواز و آهنگین ساختن آنها از فشارها و استرسهای درونی می کاهد و فرد آرامش لازم را برای بیان واژهها به دست میآورد. اختلال گفتار شامل ناتوانی در ایجاد و کنترل صداها و کلام (شمرده سخن گفتن) و ناتوانی در حفظ ریتم گفتار (گفتار سلیس) است و اختلال زبانی شامل هر دو اختلال گفتاری و زبانی است که باعث ضعف در هماهنگی بین تنفس و مکانیزم صدا، در ادای کامل جملهها و کلمهها و در نتیجه باعث اشکالات عاطفی و اجتماعی میشود»(زاده محمدی؛ 1388: 74).
گفتار فرآیند سادهاي نیست بلکه نیازمند حرکات هماهنگ، سریع و ظریف اندامهاي گویایی میباشد. علاوه بر این، زمانبندي دقیق عضلات براي تنفس و تولید صوت جهت گفتار ضـروري میباشد. عوامل زیادي میتوانند این فرآیند را در انسان به علل شناخته يا ناشناخته دچار اختلال و آسيب گرداند، يكي از این عوامل مهم و شناخته شده در زمينة توانايیهاي زباني و گفتاري، لكنت میباشد (اسلامی، و همکاران، 1388). به منظور ایجاد اصوات گفتار، تا حدودی به کنترل عضلات تنفس نیاز است. فعالیتهای موزیکی مانند نواختن سازهای بادی (از قبیل کازو، فلوتون، ملودیکا) و تمرین دمیدن و نفس کشیدن میتواند کمک کند تا کنترل عضلات تنفسی مورد نیاز تکلم تقویت شود. پاداشهای زیبای موسیقی همچنین به تحریک آنها در تمرین این مهارتها کمک میکند. به علاوه فعالیتهای موزیکالی که آنها را ملزم به ساختن حروف بیصدا و صدادار میکند و یا آواز خواندن، میتواند مشوق آنها در آواگری باشد و آنها را برانگیزاند تا از گفتار استفاده کنند. «کودکان غالباً آوازهایی میخوانند که به ندرت و گاهی هرگز کلمات آن را نگفتهاند. آنها با آوازها میتوانند لغاتی را که در صحبت کردن مشکل به کار میبرند، بخوانند. این کار به کودکان اعتماد نفس و جرأت میبخشد تا آن کلمات را در صحبتهای روزانه نیز استفاد کنند.» (میلر،1982،ص 31) افرادی که در ارتباطات کلامی دچار مشکل هستند با خواندن آوازها و سرودهای مخصوص میتوانند در شمرده تلفظ کردن اصوات، گفتار مورد نیاز و کسب مهارت در تشخیص لغات رشد و تمرین کنند (مدسنن و میچل، 1975؛ مارش و فیچ، میچل و می، 1974). هر دو مهارت بیانی و ادراکی زبان به وسیلة فعالیتهای موزیکـی قابل تقویت است. فعالیتهای موزیکیای که آنها را موظف مـیکند تا اشعار آوازها را دنبال کنند، بـرای رشـد مهارتهای درک زبانی آنها مفید است. همچنین فعالیتهایی چون پرکردن کلماتی که از آوازها حذف شده و ساختن آواز میتواند محرک رشدی بیانی زبان باشد. موسیقی یک رابطة غیر کلامی نیز برقرار می کند که به وسیله آن میتوانند بدون مشکل و دستپاچگی مسائل خود را بیان کنند و این بامعنا ترین فرم رابطه است و « ممکن است در کاهش بخشی از ناکامیهای حاصل از مشکلاتشان مؤثر باشد و فرصت میدهد تا کودکان و بزرگسالان احساساتشان را تصفیه نمایند.» (میلر،1982،ص.2)
مسألة دیگر اینکه موسیقی برای تمرین در کسب مهارتها ایجاد انگیزه میکند. ریتم و صدای موسیقی همچنین میتواند تقویت جریان تکلم را در اختلالات گفتاری مانند لکنت آسان سازد. گالووی (1974) نیز گزارش داد بر خلاف عموم خواندن موجب لکنت نمیشود بلکه مطالعات مختلف نشان داده است که محرک ریتمیک بهطور برجستهای باعث تخفیف لکنت میشود(آلتروز و بریدن،1977؛بریتون و کنتر1978؛ سیلورمن، 1986؛ یار،1976). هنگامیکه آهنگها و جملات آوازها با دقت ساخته شوند، به طوری که آهنگ و ریتم اشعار با ریتم و صرف گفتار منطبق باشد، میتواند در یادگیری و تمرین درست ریتم و صرف کلمات و عبارات و جملات کمک کند (نوردوف و رابینز، 1977).
2-3-6 اضطراب و لکنت
افرادی که دچار حالات هیجانی مانند تحریک پذیری، تنش تعمیم یافته و یا هیجانات منفی دیگر مانند ترس، دلشوره، خشم و شرم هستند، این هیجانات موجب ناهماهنگی در مکانیزم گفتار آنان خواهد شد که باعث بهوجود آمدن لکنت درفرد میگردد. تحقیقات نشان دادهاند که اضطراب و تنیدگی موجب تشدید لکنت میشود. همراه شدن اضطراب با لکنت باعث سرخوردگی و کاهش سطح حرمت خود و معلولیت در روابط اجتماعی فرد خواهد شد. این معلولیت موجب میگردد تا فرد با استفاده از ابزارهای زبانشناختی مانند (تغییر سرعت بیان، دوری گزیدن از برخی موقعیتها همه مستلزم سخن گفتن هستند مثل حرف زدن در برابر جمع یا با تلفن و یا امتناع از به کاربردن پارهای از کلمات و برخی از اصوات) از لکنت خود اجتناب کند (دادستان، 1387).
پژوهشها نشان دادهاند که تنیدگی یا اضطراب، لکنت را تشدید میکند و همراه بودن آن با اضطراب، سرخوردگی، کاهش عزت نفس، معلولیت در کنشوري اجتماعی را بهوجود آورده و موجب میشود تا فرد با استفاده از ابزارهاي زبانشناختی(مانند تغییر سرعت بیان، دوري گزینی از برخی موقعیتهایی که مستلزم سخن گفتن هستند مثل حرف زدن در برابر جمع یا با تلفن) از لکنت بپرهیزد( DSM-IV 1994، ترجمهی نیک جو، آوادیس یانس؛1381).
«اشکال فرد لکنتی هنگامی بیشتر ظاهر میشود که نگران و مضطرب است، میزان اضطراب بسته به موقعیت اجتماعی، تعداد اشخاص حاضر، هویت اشخاص و چگونگی رفتار آنها متفاوت است؛ معمولاً هرچه اضطراب بیشتر باشد لکنت بدتر و شدیدتر خواهد بود»(ون رایپر 1954،ص 61،نقل از وزیری).
2-3-7 بررسی اجمالی پیشینة نظري و سوابق پژوهش
فرازي (1375).در پژوهشی با عنوان بررسی ارتباط بین اضطراب و لکنت به این نتیجه دست یافت که افراد دچار لکنت در مقایسه با گروه گواه بهطور معنیدار، در موقعیتهاي گفتاري ضروري (تماس تلفنی) هم داراي ترس (حالت اضطرابی) و هم اضطراب مزمن صفت اضطرابی بودهاند.
خسرو (1375) پژوهشی را با عنوان بررسی میزان اضطراب در افراد داراي لکنت مقایسة آن با افراد بدون لکنت، مورد بررسی و مطالعه قرار داد و به نتایج زیر دست یافت:
میزان اضطراب افراد داراي لکنت بهطور معنی داري بیشتر از افراد بدون لکنت است. همچنین در هیچ یک از افراد بدون لکنت نشانه اي از اضطراب (حتی از نوع خفیف آن) مشاهده نشده است. این پژوهشگران نتیجه گرفتند که میزان اضطراب و گرایش رواننژندي در افراد داراي لکنت به میزان چشمگیري بیشتر از افراد بدون لکنت (افراد عادي) است بنابراین یافته هاي این پژوهش نشان میدهد که اضطراب در کودکان دچار لکنت بیشتر از کودکان عادي است این یافته تأییدي بر نقش اضطراب در لکنت بوده و نقش آن را چه بهعنوان عامل اصلی ایجادکنندة آن و چه بهعنوان عامل ثانوي لکنت مهم میداند.
مطالعة دیگر پژوهشی است که توسط ربیعی و همکاران (1383) صورت گرفت. این تحقیق بر روی60 نفر از کودکان 9-12 سال بستری در بخش داخلی ـ که بهطور انتخاب شده و به دو گروه مساوی 30 نفری مداخله و کنترل تقسیم گردیدند ـ انجام پذیرفت. ابزار گردآوری دادههای پژوهش شامل پرسشنامه اطلاعات دموگرافیک بیمار و پرسشنامه سنجش اضطراب اسپیل برگر بود که دادههای لازم قبل و بعد از انجام مداخله، جمعآوری و با یکدیگر مقایسه گردیدند. نتایج نشان داد که بین میانگین اضطراب حالتی در هر دو گروه، قبل از شنیدن موسیقی تفاوت معنادار دیده نشد. ولی بعد از اجرای برنامه موسیقی تفاوت معنادار به نفع گروه مداخله مشاهده گردید. این مطالعه نشان داد که اجرای موسیقی در کودکان بستری میتواند اضطراب را کاهش دهد.
در تحقیقی دیگری که توسط رفیعیان و همکاران (1385) با عنوان تعيين تأثير موسيقي درماني بر ميزان اضطراب، درد، تهوع و علائم حياتي بيماران تحت جراحي سزارين انجاک گرفت این نتیجه حاصل گردید که موسيقي درماني در مادران تحت سزارين، ميزان اضطراب و درد را كاهش ميدهد، ولي بر حالت تهوع تأثيري ندارد. همچنين موسيقيدرماني بر كاهش فشار خون سيستوليك و نبض مؤثر بوده، اما بين فشار خون دياستوليك و تنفس گروه مورد و تفاوت چنداني مشاهده نگرديده است.
در پژوهشی با عنوان بررسی تأثیر اضطراب در کودکان دچار اختلال لکنت عادی در سنین 8-14 سال که توسط امیری (1388) صورت گرفت به این نتیجه منتهی گردید که میزان اضطراب کودکان دچار لکنت بیشتر از کودکان عادی است.
در تحقیق دیگری که توسط ربیعی و همکارانش (1388) باعنوان تعيين تأثير موسيقي درماني بر ميزان اضطراب، درد، تهوع و علائم حياتي بيماران تحت جراحي سزارين انجام گرفت نشان دادهاند كه موسيقي درماني در مادران تحت سزارين، ميزان اضطراب و درد را كاهش ميدهد ولي بر حال تهوع تاثيري ندارد. همچنين موسيقيدرماني بر كاهش فشارخون سيستوليك و نبض موثر بوده، اما بين فشار خون دياستوليك و تنفس گروه مورد و شاهد تفاوت چنداني مشاهده نگرديد.
نجفی و همکاران (1389) در تحقیقات خود به این نتیجه رسیدند که اجرای برنامه موسیقی در کودکان 9-12سال بستری در بیمارستان سبب کاهش میزان اضطراب میگردد. لذا میتوان اثرات منفی بستری شدن و اضطراب ناشی از آن را با اجرای موسیقی در بیمارستان، یا با در اختیار گذاشتن ضبط صوت مجهز به گوشی بهانضمام نوارهای موسیقی به بخشهای درمانی کاهش داد. این مطالعه نشان داد که اجرای موسیقی در کودکان بستری میتواند اضطراب را کاهش دهد.
کاظمی و همکاران (2012) در پژوهشی با عنوان موسیقی و اضطراب در بستری کودکان بهمنظور بررسی نقش موسیقی درمانی بر سطح اضطراب در کودکان 9-12 ساله مطالعاتی را انجام دادند. این بررسی نشان داد که موسیقی درمانی موجب کاهش سطح اضطراب در کودکان مورد نظر شده است.
در تحقیقی که توسط الیوت (2003)پیرامون مقایسة اثرات موسیقی و تن آرامی بر درد بیماران بستری در بخش سرطان یکی از بیمارستانهای استرالیا انجام گرفت، مشخص شد که اگرچه هر دو روش موسیقی و تنآرامی در کاهش درد بیماران سرطانی مؤثر هستند اما تنآرامی به مراتب تأثیر بیشتری دارد
دیویز و همكاران(2007) گزارش دادند كه ميزان اضطراب كودكان و نوجوانان داراي لكنت در مقايسه با گروهي كه لكنتشان بهبود يافته و كودكان و نوجوانان بدون لكنت، بيشتر است بلود و همكاران(2007) عقيده دارند كه كودكان مبتلا به لكنت سطوح بالاتري از اضطراب و نگراني را نسبت به افراد عادي نشان ميدهند. آنها همچنين دريافتند كه بين اعتماد به نفس اين كودكان و سطح اضطراب آنها ارتباط مشخص و مثبتي وجود دارد. كودكان داراي لكنت در مقايسه با كودكان بدون لكنت بيشتر در خطر تجربه رفتارهاي پرخاشگرانه قرار ميگيرند.
چان و چنگ (2006) پژوهشی در خصوص تأثیر موسیقی درمانی بر کاهش اضطراب فراگیر دانشجویان دانشگاه انجام دادند. آزمودنیهای این تحقیق 50 نفر از دانشجویان دانشگاه بودند که بهطور تصادفی به دو گروه 25 نفری آزمودنی و کنترل تقسیم شدند. نتایج این تحقیق نشان داد که برنامههای موسیقی درمانی بر کاهش اضطراب دانشجویان مؤثر بوده است.
لوین و همکاران (1982) اثرهای موسیقی را بر اضطراب بیماران مزمن جسمی مطالعه کردند. بیماران مورد آزمایش به آزمون اضطراب قبل و بعد از جلسههای موسیقی درمانی پاسخ دادند. در این جلسهها بیماران در ضمن فعالیتهای موسیقیایی به ارتباط با یکدیگر و بحث و گفتگو پیرامون تنشهای خود تشویق میشدند. نتیجه نشان داد که جلسههای موسیقی درمانی توأم با بحث و گفتگو بهطور قابل ملاحظهای گروه آزمایش را نسبت به گروه کنترل کاهش داده است ( به نقل از طباطبایی فر،1389)
در پژوهشی که توسط جیانگ و همکاران(2013) صورت گرفت نشان داد که گوش دادن به موسیقی آرام بخش سطوح تنش را نسبت به گوش دادن به موسیقی محرک و تند کاهش میدهد در این تحقیق که روی 144 دانشآموز انجام پذیرفت دانشآموزانی که موسیقی آرام گوش داده بودند، سطح اضطراب کمتری را نسبت به گروه گواه که موسیقی تند را گوش داده بودند نشان دادند.
جیمینز و همکاران(2013) در مطالعه نشان دادند کهMIT ، به عنوان مداخله حین عمل جراحی موجب کاهش اضطراب در بیماران تحت عمل جراحی ورید واریسی در مقایسه با بیمارانی که درمان استاندارد دریافت کردند شده است.
موئلن و همکاران (2012) همچنین در پژوهشی با عنوان "ملودی آهنگ درمانی: اختلافاتی در حال حاضر و فرصتهای آینده" با جستجو در مقالات مختلف از سال 1973 تا 2011 با برگزیدن عبارت آوازی-ملودیک به طور خاص نه دیگر مداخلات آهنگین به این نتیجه رسیدند که در کل مباحث MIT ، برخی اوقات در درمان اختلالات زبانی و گفتاری مربوط به عارضههای عصب شناختی یا درکودکان با اختلالات رشدی زبان و گفتار به کار میرود. آنها در این مقالات فقط بر روی بیماران زبان پریش متمرکز شدند. همچنین ضمن بازبینی کامل تمام چکیدها و مقالات و نیز تمام مقالات MIT مربوط به زبان پریشی که در آلمان، فرانسه، انگلستان و هلند نوشته شده بود و دادههایی را از نتایج سنجشها ارائه داده بودند، انتخاب و بازبینی کردند. آنان لیست مراجع را با دقت بررسی کرده و در نهایت 14 مقاله را مورد بررسی قرار دادند که نتایج این 14 مقاله به شرح زیر میباشد.
تحقیقسال انتشارnMPOMeطرحسنجشهای اصلیافتههای اصلیاسپارکس وهمکاران19748<6زنجیره موردیآزمون آفازی استاندارد خرده آزمون بیان کلامیخصوصیات پاسخ دهندگان قوی و ضعیف: مفاهیم برایMIT دلالاتی برای داوطلبیMITمارشالو وهواتزپل197649.0 (4–27)زنجیره موردیآزمون آفازی استاندارد3 بیمار بهطور مستقیم بعد ازMITبهبود یافتند و 1 بیمار بعد ازMITبهبودی نداشت امادر اقدامات بعدی بهبود یافت.گولدفارب و بدر1979160موردیتولید اصطلاحات آموزش داده شدهبهبود در اصطلاحات آموزش داده شدهنیزر و هلم-ایستربرکس1985812.6(1-5)بازنگرانهتست استاندارد زبان پریشیخصوصیات پاسخ دهندگان قوی و ضعیف: دلالاتی برای داوطلبی MITپوپوویکی و می هایلسوکو1992806>گروه با گروه کنترلتکرار، نامگذاری، فهم مطلببیمارانMIT: بهطرز معناداری بهبود بیشتری در تمام تکالیف برونداد کلامی و در تکالیف فهم مطلب: بهبود قابل توجهی بالاتر از همه کارهای خروجی کلامی. در انجام وظایف درک،بیشتربیماران در گروهMIT بهبود یافته است، اما این آماری معنیدار نبود.اسپرینگر و همکاران19931220.3(3-69)متقاطعتولید آیتمهای آموزش داده شده و آموزش داده نشدهبهبود فوری و بیشتری بعد از درمان زبان شناختی نسبت به MITرخ داده در صورتی که قبل از درمان زبان شناختیMIT انجام شود بهترین عملکرد به دست میآید.بیلین و همکاران1996718.9(4-35)زنجیره موردی و عکس برداری از اعصابتست استاندارد زبان پریشیبهبود در نتایج سنجشهای زبانی. در طیMIT: کاهش RH فعال سازیکارل مگنو و همکاران199727.5زنجیره موردیتست تکرار و نامگذاریبهبودبکر200025.5زنجیره موردیتولید و اصطلاحات تعمیم داده شدهبهبود در آیتم های تعلیم داده شدهبنکدیپار و همکاران2003735.4گروه یکتاخرده آزمونهای تست استاندارد زبان پریشی CIUsدر ارتباط باگفتاربهبود قابل توجه در نتایج سنجشها. تعمیم به گفتار خود انگیختهویلسون و همکاران2006146موردیتولید آیتمهای تعلیم داده شده و تعلیم داده نشده در تکرار MITدر مقابل تکرار اصولییافتههای اصلی: بعد از درمان تفاوتی بین تکرار MITو تکرار اصولی نبود. اثرات طولانی مدت:MIT بهطور معنا داری از تکرار اصولی بهتر بود.اسالوگ و همکاران2008212.5کنترل موردی و تصویر برداری از اعصابنامگذاری عکس.CIUsدر ارتباط با گفتاربیماران MITبهبود بزرگتری نسبت به بیماران گروه کنترل داشتند. تعمیم به گفتار خود انگیخته فعالسازیRHناشی از موفقیت MITاسالوگ و همکاران20096>12زنجیره موردی و عکس برداری ازاعصابنامگذاری عکس CIUsدر ارتباط گفتاریبهبود قابل توجهی در دادههای سنجش گفتار تعمیم به گفتار خود انگیخته فعال سازی ناشی از RHناشی از موفقیتMITهاف2010148موردیتولید اصطلاحات آموزش داده شده و آموزش داده نشده. آزمون استاندارد زبان پریشی. کیفیت پرسشنامه عمر. پرسشنامه نماینده برای ارتباطاتبهبود اصطلاحات تعلیم داده شده و نشده، همچنین در اقدام بعدی و پیگیری، افزایش اثر بخشی و استقلال در ارتباطی
همانطور که در این مقالات دیده میشود در طول سالهای مختلف اثر MIT بر روی زبان پریشی شدید مورد بررسی قرار گرفته است که با توجه به دادههای بهدست آمده همگی نشان دهندة اثرات سودمند MIT بر تولید زبانی در افراد با زبان پریشی شدید بوده است. درکل، نتایج درمان MITبرای 140 نفر مبتلا به زبان پریشی گزارش داده شده است بعد از صدمه تا آغاز MIT از یک ماه تا چندین سال متغیر بود سه تحقیق دادههای رفتاری و تصویربرداری از اعصاب را گزارش دادهاند که مکانیزمهای عصبی متضمن موفقیت MIT را نشان میدهند.
در تحقیقی که توسط هاف (2010) بر روی نسخه اصلاح شدهای ازMIT بدون مولفة ضربه زدن بر روی یک مرد 69 ساله که مدت 4 سال زبان پریشی بروکاِ مزمن مبتلا بود انجام داد به این نتایج دست یافت که آزمودنی قبلاً MIT را با موفقیت کمی تجربه کرده بود. او با عنصر ضربه زدن مشکل داشت و اصلاحات بسته بندی شده با عاملیت ثابت به طور مخالف بر انگیزة او تأثیر گذاشت. مجموعهای از اصطلاحات بصورت خود کار و خود تولید شده ایجاد شد و از طریق یک طرح خط پایه چند گانه (که بر اساس نوع اصطلاح طراحی شده بود و معیار ثابت با دقت 75% داشت) در دو جلسة متوالی به هر دو مجموعة متحرکها انجام پذیرفت. تعمیم محرک در آخرین جلسة هفتگی ارائه گردید. آزمودنی در جلسات هفتگی 3 ساعتی به مدت 8 هفته حضور داشت. پیگیری دو هفته بعد از درمان با همة محرکها انجام شد. مجموعهای از تستهای استاندارد شده و سنجشهای اعتبار یابی اجتماعی قبل و بعد از درمان اجرا شد. آزمودنی طی چهار هفته در برنامة درمان به دقت 75 درصد دراصطلاحات خودکار دست یافت که از طریق مرحلة نگهداری و دو جلسه پیگیری حفظ و نگهداری شد.
عملکرد در اصطلاحات خود تولید شده طیّ 8 جلسه پس از درمان 55 درصد بودکه با 2جلسه پیگیری ابقا گردید. عملکرد بهبود یافته در تستهای استاندارد شده بهطور برجسته برای مهارتهای نوشتن، خواندن و درک شنیداری مشاهده شد و همچنین برخی بهبودها در گفتارخود به خودی و نامگذاری درک افزایش یافته از اثربخشیهایارتباطی بهطور مستقلانه برای آزمودنی و همسرش گزارش شده بود. در کل آزمودنی بهطور قابل توجیهی توانایی خود را در ایجاد اصطلاحات کوتاه استفاده ازMIT فاقد ضربه زدن افزایش داد؛ بنابراین به نظر میرسد MITگزینة قابل ترقی و رشد برای بالا بردن برونداد کلامی در افراد با زبان پریشی غیر سلیس (بدون در نظر گرفتن زمانی که از صدمه گذشته است) باشد.
فهرست منابع
1. آوایس، یانس .(1381). متن تجدید نظر شده راهنمایی تشخیصی و آماری اختلالهای روانی. ترجمه محمد رضا نیکخو، انتشارات دانشکاه تهران مرکز.
2. اتکینسون، ریتا. اتکینسون، ریچارد. هیلگارد، ارنست. (1391).زمینة روانشناسی. ترجمه محمد نقی براهنی و همکاران. انتشارات رشد.
3. اشمیت پترز، ژاکلین. (1389). مقدمهای بر موسیقی درمانی. ترجمه زاده محمدی علی. انتشارات اسرار دانش. چاپ چهارم.
4. اندروز، تد. (1382). موسیقی درمانی برای همه. ترجمه عمرانی گرگری آذر. انتشارات روان. چاپ دوم.
5. باسانو، مری. (1383). شفا با کمک موسیقی و رنگ. ترجمه آذر عمرانی گرگری.انتشارات ارسباران.
6. بیرجندی، پروین.(1362). روانشناسی رفتار غیر عادی(مرضی).انتشارات دهخدا. چاپ چهارم.
7. جان بزرگی، مسعود. نوری، . (1382). شیوههاي درمانگري اضطراب و تنیدگی (استرس). انتشارات سمت.
8. حقجو، محمدحسین. ( 1374 ). اضطراب و نگرانی. انتشارات مرکز فرهنگی انصارالمهدي. چاپ اول.
9. دادستان، پریرخ .(1387). اختلالهاي زبان، روشهاي تشخیص و بازپروري. انتشارات سمت.
10. دهقانی هشتجین، یاور. ( 1374 ). لکنت زبان، نظریهها و درمان. انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. چاپ چهارم.
11. زاده محمدی، علی. (1388). کاربردهای موسیقی درمانی در روانپزشکی، پزشکی و روانشناسی. انتشارات اسرار دانش. چاپ سوم.
12. سادوک، ب. (1382). خلاصه روانپزشکی: علوم رفتاری ــ روان پزشکی بالینی. ترجمه حسین رفیعی و خسرو سبحانی. انتشارات ارجمند.
13. ساراسون ایروین، جی . ساراسون، باربارآر. (1390). روانشناسی مرضی .ترجمه بهمن نجاریان و دیگران. انتشارات رشد. چاپ اول.
14. شیهان، دیوید. ( 1368 ). بیماري اضطراب. ترجمة نصرت ا... پورافکاري. انتشارات اختر شمال.
15. فرهمندپور، کامبخش. (1389). راز لکنت زبان؛ باز شناسی ماهیت لکنت زبان و درمان آن. انتشارات نسل نو اندیش. چاپ دوم.
16.کنرلی، هلن .(1384). اختلالات اضطرابی (آموزش ، کنترل، درمان). ترجمه سیروس مبین. انتشارات رشد.
17. مجتهدي، يوکیانی . قنبر پور ،مقدم .(1377). دستیابی سریع به اصول بیماریها. انتشارات امید انقلاب.
18. موکی کیت، ریچارد. (1384). صدای شفا بخش موسیقی. ترجمه آذر گرگری. انتشارات ارسباران.
19. ناظم پور، مجید. (1388). کاربرد موسیقی در هیبنوتیزم درمانی و مراقبه.انتشارات ساوالان.
20. ناعمی، علی محمد .( 1377 ). روانشناسی آموزش خواندن. انتشارات آستان قدس رضوي.
21. نیکجو، محمدرضا. آوادیسیانس، هامایات. (1381). راهنماي تشخیصی و آماري اختلالهاي روانی متن تجدید نظر شده. انتشارات سخن.
22. نیلی پور، رضا. دارویی، اکبر. فرازی، مرتضی. عامری، حیات. صالحی، ابوالفضل. مهری، آذر. (1392)، فرهنگ توصیفی آسیب شناسی گفتار و زبان. انتشارات فرهنگ معاصر.
23- اسلامی، امین.، امیری، شبنم.، تقا، منصور.، اسلامی، وحید. (1388). لکنت علل ناشناخته،در جستجوی درمان. فصلنامه مغز و اعصاب ایران. بهار، 25 (8): 474-486
24- امیری، مجید. (1388). بررسی تأخیر اضطراب در کودکان دچار لکنت زبان، کودکان عادی سنین 8-14 ساله شهرستان شهررضا، اصفهان. مجله تعلیم و تربیت استثنایی. پاییز، شماره 96: 1-6.
25- تقوی، سید محمدرضا. (1384).هنجاریابی مقیاس اضطراب آشکار کودکان (RCMAS) برای دانش آموزان مقاطع مختلف تحصیلی در شیراز. مجله علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز ویژه نامه علوم تربیتی. زمستان،4(پیاپی 45): 180-188.
26- توزنده جانی، حسن.، نعیمی، هدا.، احمدی پور، محبوبه. (1390). بررسی مهارتهای مقابلهای شناختی ـ رفتاری در اضطراب و سازگاری کودکان مبتلا به لکنت زبان. پژوهش در علوم توانبخشي. پاییز و زمستان، شماره2( 7): 1-15.
27- جلیلیان، یاسمن.، شاهباغی، محمد رحیم.، سلیمانی، زهرا.، جلایی، شهره. (1392).اعتبارسنجی نسخه فارسی آزمون پیشبینی لکنت در کودکان 3 تا 8 ساله لکنتی فارسی زبان و تعیین روایی آن. مجله علمی پژوهشی توانبخشی نوین دانشگاه توانبخشی دانشگاه علوم پزشکی تهران، پاییز، شماره 3(7): 1-5.
28- خرم آبادی، یدالله.، امینی، یاسمین.، دادفر، رضا.، حیدری مقدم، رشید.، کیخاونی، ستار.،اشرفی حافظ،اصغر.، مظفرزاده، سید سجاد. (1391).تأثیر موسیقی درمانی بر کاهش اعتیاد، اضطراب و افسردگی معتادین به مواد مخدر. فصلنامه تاریخ پزشكی، زمستان،4(13): 108-125.
29- خسرو، رشید .(1375). بررسی میزان اضطراب در افراد داراي لکنت زبان و مقایسة آن با افراد بدون لکنت زبان. پایاننامه کارشناسی ارشد دانشگاه علامه طباطبایی تهران.
30- درخشان پور، احمد.، حاتمی، جواد.، افروز، غلامعلی.، آقا حسینی، تقی.، نکوئی، راضیه.(1390) بررسی تاثیر آموزش زبان انگلیسی بر میزان شدت لکنت. پژوهش در علوم توانبخشی، پاییز، 3(7): 408-416.
31- ربیعی، محمدرضا.، کاظمی ملک محمودی، شیدا.، کاظمی ملک محمودی، شیما.، (1386). تأثیر موسیقی بر میزان اضطراب کودکان بستری. مجله علمی دانشگاه علوم پزشکی گرگان، پاییز، 3(23):59-64.
32- رفیعیان، زهرا.، آذر برزین، مهرداد.، صفاری فرد، سیامک.(1388). تعیین تأثیر موسیقی درمانی بر میزان اضطراب، درد پ، تهوع و علائم حیاتی بیماران تحت جراحی سزارین در بیمارستان دکتر شریعتی اصفهان. مجله علوم پزشکی دانشگاه آزاد اسلامی. بهار، 1(19): 25-30.
33- زمانی، پیمان.، لطیفی، سید محمود. (1390). بررسی اثربخشی شیوه گفتار کشیده در کاهش شدت لکنت پسران 8-14 سال دارای لکنت خفیف. مجله دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد، آذر و دی، 5(13): 20-26.
34- سلطانی، حمیدرضا.، الهیاری،عباسعلی.، طباطبایی، رسول.، سلطانی، نادیا.(1389).تأثیر تمهاي موسیقیایی بر کاهش پرخاشگري دانشجویان. فصلنامه دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی گناباد. زمستان، 4(16): 34-39.
35- سلیمانی، اکرم.، محمدي، هیوا.، خزایی، حبیب اله.، ارتیاحی، فرانک.، (1390. شیوع اختلالات گفتاري در دانشآموزان مقطع دبستان شهر کرمانشاه. دوماهنامه علمی-پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه. تابستان، 3(15): 213-219.
36- شيباني، تذرجي.، فاطمه، پاكدامن.، دادخواه ، اصغر.، حسن زاده، توكلي.(1388). تأثير موسيقي درماني بر ميزان افسردگي و احساس تنهايي سالمندان. مجلة سالمندي ايران. تابستان16(5): 55-68.
37- طباطبایی فر، آزاده سادات. (1389). بررسی تأثیر تمهای آرام بخش موسیقی سنتی ایرانی بر کاهش استرس- اضطراب و افسردگی معلمان زن. پایاننامه کارشناسی ارشد. دانشگاه آزاده اسلامی واحد علوم تحقیقات تهران، 100-120.
38- فرازي، مرتضی. (1375). بررسی ارتباط بین اضطراب و لکنت. طرح پژوهشی، دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی تهران.
39- فلاح، طاهره.، سهرابی، فرامرز.، زاده محمدي، علی. (1390).مقایسه اثربخشی موسیقی درمانی با تصور هدایت شده و راهبردهاي شناختی بر کاهش میزان اضطراب دانشآموزان. دوفصلنامة علمی-پژوهشی دانشگاه شاهد. بهار، 1-14 (3):9-16.
40- مرزبان، شهین. (1385). شناخت و درمان لکنت. مجلة تعلیم و تربیت استثنایی.زمستان، 62-63: 1-6.
41- نجفي، مصطفی.، حميدي، مجید.، خيري، سلیمان.، طاووسي، الهام.، عرفان، عارفه. (1389). تأثير بالشهاي آموزشي صوتي در درمان لكنت زبان و اختلال واجشناختي كودكان. مجلة ايراني آموزش در علوم پزشكي. (ويژه نامه توسعه آموزش). زمستان، 10(5): 1257- 1262.
42- نظری، محمدعلی.(1391). لکنت و رسش مغزی. پژوهش در علوم توانبخشی. پاییز. 4(8): 745-753.
43- وزیری، رویا. (1367). بررسی نقش اضطراب و عوامل هیجانی در لکنت زبان. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبائی تهران.
44- وهابی، سیاوش.(1383). بررسی مقایسهاي تأثیر استفاده از روشهاي موسیقی درمانی و تن آرامی بر میزان اضطراب بیماران بستري در بخش مراقبتهاي ویژه قلبی یکی از بیمارستانهاي آموزشی شهر تهران. پایان نامه کارشناسی ارشد پرستاري، دانشگاه علوم پزشکی.
45- وهابی، سهراب. (1381). تأثیر روشهای موسیقی درمانی و تنآرامی بر میزان اضطراب بیماران بستری در بخش مراقبتهای ویژة قلبی. مجله اندیشه و رفتار . 3: 75-76.
46- هاشمى، سیما.، ذاكری مقدم، معصومه. (2012).بررسی مقايسهاي تأثير آرام سازي عضلاني و موسيقي درماني بر سطح اضطراب بيماران در انتظار كاتتريسم قلبى. نشريه پرستارى قلب و عروق. بهار،4(1): 7- 64.
47- Bakhtiar, M., Seifpanahi, S., Anasai, H., Ghanadzade, M., Packman, A. (2010). Investigation of the reliability of the SSI-3 for preschool Persian- speaking children Who stutter, Journal of Fluency Disorders,35: 87-91.
48- Barker, R., Kober, A., Hoerauf, K., Latzke, D., Adel, S., Kain, ZN., et al.(2006). Out-of-hospital auricular acupressure in elde. patients with hip fracture: a randomized double-blinded trial. Journal of Academic Emerg Medical, 13(1): 19-23.
49- Beithchman, C., Clegg, B., (1986). Prevahence of psychiatric Disorder in children with speech and language Disorder. Journal of America of Acadomic of child and AdolecensePsychiatty, 1: 522-535.
50- Blood, G.W., Blood, I.M., Maloney, K., Meyer, C., Qualls, C.D. (2007). Anxiety levels in adolescents who stutter. Journal Commun Disord, 40(6)452 -69.
51- Campbelle, J.M .(2004). Statistical comparison of four effect sizes for single- subject desingns. Journal of Behavior Modification .28, 234-246.
60- Chang, SC., Chen, C.H. (2005). Effects of music therapy on women's physiologic measures, anxiety, and satisfactionduring cesarean delivery. Journal of Research Nurve Health .28(6): 453-61.
61- Davis. S., Shisca, D., Howell, P. Anxiety in speakers who persist and recover from stuttering. Journal of Commun Disord,40(5): 398-417.
62- Deletole, S.h. (2005). The effectiveness of music therapy in group psychology for adults with mental illness the arts in psychotherap.thesis of University of Miami . 69-78.
63- Gochims, S. (2005). Connections betweenbonding theories and psychodynamic musictherapy . Nordic Journal of Music Therapy, 2-12 (1):100-107.
64- Gold، C., Heldal، T.O., Dahl, T., Wigraam, T.)2005(.Music therapy for schizophrenia or schizophrenia- like illness )Review(. Cochrane Database Syst Reviw, 18(2) :1-12.
65- Wiley, J., Ltd, S., Snder, M., Lindquist, R .(2006). Complementary/ alternatric in nursing (5 Ed) . New York: Springer.
66- Guzzeta, C.E.(1989). Effects of relaxation and musictherapy on patient in a coronary care unit withpresumptive acute myocardial infarction. Journal of Heart Lung.18(6): 609-616.
67- Hough, M. (2010). Melodic Intonation Therapy and aphasia: Another variation on a theme. Journal of APHASIOLOGY, 24 (6–8): 775–786.
68- Jianga, J.Z., Ricksonc, D., Jiang, C. (2013). The effects of sedative and stimulative music on stress reduction depend on music preference. The Art in Psychotherapy, 40:201-205.
69- Jimenez, M., Garc, A., Mart, A., Ver, R., De Haro, J.(2013).Intraoperative stress and anxiety reduction with music therapy: A controlled randomizedclinical trial of efficacy and safety. Journal of vascular nursing , 5(1): 101-106.
70- Lesiuk, T. (2008). The effect of preferred music listening on stress levels of air traffic controllers. The Arts in Psychotherapy. 35: 1-10.
71- Meulen, I., Mieke, E., Sandt-Koenderman,V., Gerard, M., Ribbers, M.D.(2012). Melodic Intonation Therapy: Present Controversiesand Future Opportunities. Archives of Physical Medicine and Rehabilitation,93(1):46-52.
72- Morgan, D ., Morgan, R.K. (2009) Singhe-case Research Methods for the Behavioral and Health Scinces .Los Angeles. Sage Publications.
73- Nordoff, P., Robbins, C. (1971). Therapy in music for handicapped children.
London : Victor Gollancz Ltd. Music therapy in special education. New York: John Day.
74- Norton, A., Zipse, L., Marchina, S., Schlaug, S. (2009). Melodic Intonation Therapy: Shared insights on how it is done and why it might help. Annals of the New York Academy of Science, 1169: 431-436.
75- Person, H., Dolinger. S., .(2004).Effects of music on patients anxiety. Aorn journal, 77: 396-410.
76- Riley, G.D.(1994). Stuttering severity instrument for children and adults- third edition.(SSI-3). Austin, TX:Pro Ed.
77- Shin, H.S., Kim, J.H. (2011). Music Therapy on Anxiety, Stress and Maternal-fetal Attachment in Pregnant Women DuringTransvaginal Ultrasound. Asian Nursing Research. 5 (1): 19-27